تحلیلی شناختی از مفهوم سازی «خشم الهی» در حوزه دنیا در قرآن کریم

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه زبان پژوهی، دوره: 13، شماره: 38
  • کد COI اختصاصی: JR_JLRZ-13-38_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 546
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

آزاده شریفی مقدم

دکترای تخصصی زبانشناسی، دانشیار گروه زبانهای خارجی، هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان

فاطمه حبیبی

پژوهشگر پسادکتری رشته علوم قران و حدیث، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه الزهرا

مهدیه اسحاقی

دانشآموخته دکترای تخصصی زبانشناسی، دانشگاه تهران

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی شیوه مفهوم­ سازی خشم و عذاب الهی در قرآن کریم می­پردازد. به این ­منظور، نخست، آیههای دربرگیرنده مفهومهای مورد نظر گرد­آوری شدند و سپس از جنبه حوزه­ های مبدا و نیز مرحلهها و سناریوی خشم مورد بررسی قرارگرفتند. هدف از این بررسی، یافتن تناظرهای قابل درک برای انسان در قرآن کریم است. مبنای این تناظر، شیوه مفهومسازی خشم و الگوی حاکم بر آن در حالتهای گوناگون انسانی، مدل کووچش (Kövecses, ۱۹۸۶) است. از یافتههای این بررسی می­توان به مفهوم ­سازی خشم در قرآن کریم با استفاده از حوزههای مبدا «آتش»، «بلا و خسران»، «حیوان»، «ماده خوراکی­ تلخ و گزنده»، «تاریکی و ظلمت» و «فاصله» اشاره نمود که شباهت چشمگیری با حوزههای مبدا خشم انسانی دارد. این شباهت­ها با توجه به ماهیت متفاوت خشم در خداوند و بشر، از آن ­جهت اهمیت دارد که سازوکارهای کلام قرآنی را در انتقال پیام الهی به مخاطب بشری نشان می­دهد. به­ بیان دیگر، در راستای بعد هدایت­ گری و اهمیت انتقال پیام الهی به مخاطب انسانی، خداوند از کلامی برای ارتباط با انسان بهره میبرد که برای گونه بشری ملموس و مانوس بوده و حقیقتهای معنوی و واقعیتهای انتزاعی را با بهرهگیری از مفاهیم عینی و تجربی به او منتقل می ­نماید تا برای مخاطب خود درکپذیرتر باشد. همچنین، با توجه آیهها و مستندات قرآنی الگوی خشم خداوند با سناریوی خشم انسانی تفاوت داشته و مشتمل بر سه مرحله بینش و هدایت، هشدار و اخطار و در مرحله آخر عقاب است.

کلیدواژه ها

قرآنکریم, زبانشناسی شناختی, استعاره مفهومی, الگوی خشم, حوزه مبدا, حوزه مقصد

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.