بازخوانی اهداف تقیه در شعر سنایی غزنوی و شریف رضی

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 359

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JCCL-10-3_003

تاریخ نمایه سازی: 7 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

تقیه در مذهب شیعه در میان امامان (ع)، عالمان و شاعران شیعه قرن­های نخستین اسلامی، به­منظور رسیدن به اهداف متعالی یا حفظ جان در مواقعیکه حاکم یا عرف مخالف شدید شیعه است، به­کار گرفته میشد. اختناق، فقر و شیعه­زدایی، میتواند از عوامل توجیه­کننده تمسک به تقیه در رابطه با مردم و حکومت تلقی شود و چون هردو شاعر؛ سنایی غزنوی و سید رضی، فارغ از محدوده مکانی، در یک بازه زمانی می­زیسته­اند، تقیه را با توجه به شرایط اجتماعی، سیاسی و خانوادگی خویش بهکار میبرند. این پژوهش برآن است تا با روش توصیفی - تحلیلی، موضوع تقیه را در شعر سنایی غزنوی به­عنوان شاعر پارسیسرای شیعه و شعر سید رضی بهمنزله شاعر شیعه عرب با رویکرد تطبیقی بررسی کند. هرچند دو شاعر شیعه­مذهب هم­عصر، قاعده تقیه را وسیلهای برای دفاع از آرمان­های شیعه و رسیدن به اهداف خویش در آثارشان بهکار بردهاند، ولی با توجه به اینکه سید رضی، شاعری سیاسی و علوی است؛ از این­رو، تقیه را در شعر خویش بهمثابه ابزاری درراستای رسیدن به بالاترین قدرت سیاسی و مذهبی شیعه که همان ایجاد حکومت علوی به­وسیله خویش است، استفاده میکند، حال آنکه سنایی غزنوی، این قاعده را با توجه به رعایت حال عرف جامعه، حکومت و اختناقی که ناشی از شیعه­هراسی وجود داشته است، درراستای تبیین امامت ائمه (ع) بهکار گرفته است

نویسندگان

مهین حاجی زاده

دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

عبدالاحد غیبی

دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

موسی خلیل نژاد

کارشناسارشد زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • الأمین، سیّد محسن (1420). أعیان الشیعه. بیروت: دار التّعارف. ...
  • انصاری، نرگس (1392). شعر شیعی فارسی و عربی درگذر تاریخ. ...
  • پناهی، مهین (1387). روابط سنایی با پادشاهان. فصلنامه پژوهش­های ادبی، ...
  • جعفری، سیّدمحمّدمهدی (1375). سیّد رضی. تهران: طرح نو. ...
  • زکی مبارک، محمّد (1408). عبقریة الشّریف الرّضی. بیروت: دار الجیل. ...
  • سجادی،‌ سید ضیاءالدین و جعفر شعار (1374). نغمه­گر حدیقة عرفان. ...
  • سنایی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1329). حدیقة الحقیقة. تصحیح محمّدتقی ...
  • ----------------------- (1381). دیوان حکیم سنایی غزنویی براساس معتبرترین نسخه­ها. گردآورنده ...
  • ----------------------- (1379). مکاتیب سنایی. تصحیح احمد نذیر. تهران: بنیاد موقوفات ...
  • سیّدرضی، محمّد بن حسین (1415). دیوان الشّریف الرّضی. شارح یوسف ...
  • سیّد علوی، ابراهیم (1366). یادنامة علاّمه شریف رضی. تهران: روشنگر. ...
  • شبر، جواد (1409). أدب الطف أو شعراء الحسین. بیروت: دار ...
  • شوشتری، نوراله (1377). مجالس المؤمنین. تهران: اسلامیه. ...
  • ضیف، شوقی (1427). تاریخ الأدب العربی العصر العبّاسی الأوّل. القاهرة: ...
  • طوسی، محمّد بن حسن (بی­تا). التّبیان فی تفسیر القرآن. تصحیح ...
  • قزوینی رازی، عبدالجلیل (1358). نقض. تصحیح میرجلال­الدّین محدّث، تهران: انجمن ...
  • محمّدی، یحیی (1384). نقد و بررسی دیوان سیّد رضی «ره». ...
  • محمّدی فیروزجائی، رضا (1389). اندیشة سیاسی حکیم سنایی غزنوی. قم: ...
  • نمایش کامل مراجع