مسعود سپه وندی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خرمآباد، خرمآباد، ایران

محمود درویش و قیصر امین­پور هر دو از شاعرانی هستند که در آثارشان هویت - چه اجتماعی و چه فردی - رشد، بلوغ و تبلور ویژهای یافته است؛ تعهد اجتماعی و معنابخشیدن به آرمان­های فرمی و ساختاری یک شعر، از اجزا جدانشدنی شعر متعهد بوده است؛ به­طوری که بسیاری از منتقدان هدف نهایی شعر را تحقق همین تعهد دانسته­اند. وجود هویت­های فردی و جمعی در شعر، زمینه­ساز بروز آرمانهای شخصی و اجتماعی می­شود که شاعر به­وسیله آنها همزادپنداری خود با جامعه و مخاطب خاص را به­نمایش می­گذارد. محمود درویش و قیصر امین­پور هردو از هویت­های جمعی خود، برای حفظ ارزش­های جامعه و روحیه انقلابی، نهایت استفاده را برده­اند تا جایی که بسیاری از شاخصه­های محتوایی آثارشان از زاویه دید این گرایش، قابل تحلیل و تطبیق است. عشق به وطن، مقاومت و مبارزه، نوستالژی جمعی، تاریخ یک ملت و... از ارکان قابل لمس این نگاه است. درکنار این واکنش متعهدانه، هویت شخصی نیز توانسته خود را - نه در حد هویت­های جمعی - پررنگ سازد؛ اما بستر رشد و نمو آن هرگز نتوانسته به­ طورکامل، خود را به شخص و روحیه فردی محدود سازد و شاعر همیشه در مسیر میل به اجتماع و خروج از هویت شخصی گام برداشته است.  

ادبیات تطبیقی, هویت جمعی, هویت شخصی, مقاومت, محمود درویش, قیصر امین ­پور