سنگشناسی، زمینشیمی و سنگزایی آندزیتهای دوپیروکسندار شمالباختری ورزقان (شمالباختری ایران): شاهدی بر ماگماتیسم کالکآلکالن در محیط پسابرخوردی
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه پترولوژی، دوره: 11، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_IJPU-11-2_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 316
نویسندگان
استادیار پترولوژی-دانشکده مهندسی معدن-دانشگاه صنعتی سهند-تبریز-ایران
چکیده
منطقه بررسیشده در استان آذربایجان شرقی و در شمالباختری شهر ورزقان جای دارد. این منطقه در پهنه آتشفشانی اهر- ارسباران است که خود بخشی از یک واحد تکتونو- ماگمایی بزرگ بهنام فلات بلند ایرانی- ترکی بهشمار میرود. سنگهای آتشفشانی بررسیشده جوانترین تظاهرات آتشفشانی منطقه هستند و از روانههای آندزیتی و نهشتههای آذرآواری مربوطه ساخته شدهاند. بافت غالب این سنگها بافت پورفیری است و پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن و ارتوپیروکسن از فنوکریستهای اصلی آنها بهشمار میروند. این سنگها سرشت کالکآلکالن تا کالکآلکالن پتاسیم بالا دارند و در نمودارهای عنصرهای خاکی کمیاب بهنجارشده به ترکیب کندریت، الگوی کم شیب (LaN/YbN = ۵۴/۷- ۲۱/۵) با آنومالی منفی ضعیف در عنصر یوروپیم (Eu/Eu*= ۸۹/۰- ۸۲/۰) نشان میدهند. در نمودارهای چندعنصری بهنجارشده به ترکیب MORB، غنیشدگی در عنصرهای کمیاب خاکی سبک و عنصرهای لیتوفیل بزرگ یون (مانند: Ba، Th، K و Sr) نسبت به عنصرهای کمیاب خاکی سنگین و عنصرهای با شدت میدان بالا و نیز آنومالی منفی در عنصرهایی مانند Ta، Nb و Ti نشان میدهند. این ویژگیها از ویژگیهای ماگماهای وابسته به فرورانش هستند. یافتههای بهدستآمده از بررسیهای سنگشناسی سنگهای بررسیشده و مقایسه آنها با سنگهای همسرشت در دیگر بخشهای فلات بلند ایرانی- ترکی (آرارات و سهند) بر این نظر صحه میگذارند که ماگمای مادر سنگهای آندزیتی شمالباختری ورزقان در یک محیط پسابرخوردی از ذوببخشی گوشته سنگکرهای زیرقارهای پدید آمده است که پیش از این با سیالهای آزادشده از تخته فرورو متاسوماتیزه شده است و در هنگام بالاآمدن به سطح زمین با پوسته قارهای بالایی نیز آلایش پیدا کرده است.کلیدواژه ها
آندزیت دوپیروکسندار, گوشته سنگکرهای, محیط پسابرخوردی, شمالباختری ورزقان, پهنه آتشفشانی اهر- ارسباراناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.