مرتضی یوسفی راد - استادیار، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛ عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه، قم، ایران

مساله اصلی پژوهش این بود که با توجه به مبانی دینی و الهی فلسفه سیاسی اسلامی و با اعتقاد به سرشت دوگانه مادی- معنوی، حیوانی- انسانی و شیطانی- الهی انسان از یکسو و اعتقاد به جایگاه خلیفه الهی انسان از سوی دیگر، چه نوع نظم و نظامی میتواند ظرفیتها و استعدادهای کمالی انسان در ابعاد نظری و عملی را شکوفا نموده و دستیابی به آمال و آرزوها را امکانپذیر سازد. نتایج پژوهش که با روش تحلیل مفاهیم و استدلال فلسفی انجام شد، نشان داد که دستیابی به آمال و آرزوهای شناخته شده در فلسفه سیاسی اسلامی ضرورتا از طریق نظم و نظام سیاسی مبتنی بر اعتدال مدنی امکانپذیر میباشد. در این صورت فلسفه سیاسی اسلامی نه غیر واقعگرا و آرمانی، بلکه واقعگرا بوده و حقیقت آن مبتنی بر خردورزی از چگونگی ایجاد و استقرار نظم و ثباتی است که از طریق شناخت حقیقت فضائل و رذائل و تدبیر در نحوه استقرار فضائل و دوری و پیشگیری از رذائل(بیعدالتی، تجاوز به حقوق دیگران و...) میباشد. همچنین خردورزی فلسفه سیاسی قبل از آن که از سنخ ماهیتشناسانه و تدبیر و تجویز آرمانها باشد، از نوع تدبیر در پیشگیری و بسترسازی است.

فلسفه سیاسی اسلامی, اعتدال مدنی, انسان, آمال و آرزوهای انسان, نظام سیاسی