نجمه کیخا - استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
میترا کثیری ماهوری - دانشجوی کارشناسی ارشد، اندیشه سیاسی در اسلام، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. ایران

  هدف پژوهش حاضر بررسی نحوه مواجهه با مخالفان در قرآن بود. پژوهش بر نگاه قرآن به انسان در قالب دو گروه رشد یافته و رشد نایافته استوار است. در این راستا و با روش توصیفی-تحلیلی حقوق مخالفان از این منظر زیباییشناسانه بررسی شده و شیوه برخورد با انواع مخالفان همراه با شرایط و خصلتهای کسی که با مخالف روبرو میشود، در نگاه دو مفسر بزرگ قرآن، علامه طباطبایی و آیت الله طالقانی تبیین گردید. نتایج نشان داد، تشخیص حقوق متعاملین مقدمه تعامل سنجیده و حکیمانه میان آنها است. لذا، تعاملی خردورزانه مبتنی بر احترام و حکمتآمیزی از جاذبههای زیبایی برخوردار بوده، که غلبه خردگریزی و گاه خردستیزی علت العلل نادیده گرفتن آن حقوق میباشد. نگاه زیبایی شناسانه قرآن، از معبر تقویت خردورزی در این عرصه پرتزاحم به کمک انسان مختار میآید تا به کمک آن حقوق انسانی تضمین شود. احیای حق در هر زمان و مکان، در هر جبهه و جناح و در شرایط صلح و جنگ، موانعی طبیعی چون روحیه استکباری و طغیانگر، خشم و کینه در میان متعاملین دارد. در این طریق بشر به حکم عقل، به عنوان نبی درون به مدد مراقبه و شنیدن صدای وجدان به تربیت و تزکیه نفس پرداخته و موانع استکباری و طغیانگر ظهور و پاسداشت حق را رفع مینماید. این تعقل نمود خود را در تزکیه، انشراح صدر و توانایی درک وجوهی از حقی که مهجور مانده، در صداهای ناشنیده از مردم منتقد و مخالف نیز نشان میدهد. نتیجه این سلوک اجازه ظهور و حفاظت از حقوق انسانهایی با افکار متفاوت، متکثر و گسترش فضای سلم و امان و همزیستی مسالمتآمیز همه اقوام در جامعه دینی است.

تعامل, قرآن, علامه طباطبایی, آیت الله طالقانی, زیباییشناسی قرآن