ارزیابی شرط ابدی بودن در وقف در فقه و حقوق مدنی ایران

نهاد وقف عامل بسیار مهمی در جلوگیری از تجمع و تمرکز ثروت در جامعه است. اهمیت وقف از این دیدگاه هنگامی بیش از پیش روشن می شود که تعداد نسبتاً قابل ملاحظه ای از اموال بلااستفاده و متروکه ای را که بهره وری از آنها می توانست در ارائه خدمات اجتماعی مفید فایده قرار گیرد، پژوهش حاضر با هدف بررسی تحلیل فقهی و حقوقی شرط ابدی بودن در وقف به صورت توصیفی اسنادی اجرا شده است در حقیقت باید گفت پیروی از این عنوان پژوهش می تواند نقش موثری در افزایش توجه بیشتر به مساله وقف برای عموم مردم ایجاد گردد اساسا اگر بگوییم بر اساس احکام ثانویه شرط ابدی بودن وقف را برداریم و آن را به صورت مقطعی برای خدمت به مردم قرار دهیم یا به عبارتی مالی را که نیاز عموم مسلمانان است برای مدتی وقف کنیم و بعداز مدتی به وقف کننده برگردانیم می توان گفت یقینا این که وقف ابدی باشد در کاهش گرایش مردم به وقف تاثیرات منفی فراوانی دارد. پژوهش حاضر در راستای فرایند های مربوط به این مساله پرداخته است . قصد قربت در واقع جزء ماهیت وقف است و برای تحقق وقف، علاوه بر حبس عین و تسبیل ثمره قصد قربت نیز لازم است. اما دسته ای دیگر از ایشان قصد قربت را جزء نداسته، بلکه شرط صحت و ترتب آثار وقف از جمله ایصال به ثواب میدانند؛ بدین مضمون که معتقدند، به مجرد حبس عین و تسبیل ثمره، وقف محقق شده، منتها منشأ آثار نیست و یا تحقق قصد قربت است که وقف منشأ آثار میشود و طبق نظر این دسته، اثر قصد قربت در وقف، همچون اثر اذن مالک در تأثیر بیع فضولی است. هدف و انگیزهی اصلی از اعتبار قصد قربت در وقف انجام عمل برای خداست؛و وجود سایر انگیزه های مادی نظیر رفاه حال افراد به شکل فرعی به قصد قربت مد نظر، خللی وارد نمی آورد.

کلیدواژه ها:

وقف ، تحلیل فقهی و حقوقی ، شرط ابدی بودن ، اوقاف