اشارت‌های نوگرایانۀ سلطان‌ولد در عرصۀ تأویل آیات قرآن با توجه به آثار عرفانی متقدم

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: مجله متن شناسی ادب فارسی، دوره: 12، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_RPLL-12-3_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 293
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مهدی ملک ثابت

استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یزد، ایران

داود واثقی خوندابی

دانش آموخته دکتری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

بهاءالدین سلطان‌ولد از مشایخ و اقطاب طریقۀ مولویه است. او با آفرینش آثاری به تقلید و پیروی از سبک و شیوۀ پدرش مولانا جلال‌الدین پرداخت و به تشریح افکار و جهان‌بینی او همت گماشت؛ سلطان‌ولد در آثار خود بسیار از گفتمان مولانا تأثیر پذیرفت؛ اما با سلوک عملی به تجربیات جدیدی نیز دست یافت؛ این امر موجب شد نظریه‌های بدیعی دربارة بعضی از مباحث الهیات، قرآن و حدیث و عرفان اسلامی بیان کند. تأمل در آثار سلطان‌ولد نشان می‌دهد او مانند دیگر بزرگان مکتب مولویه به تأویل گرایش بسیاری دارد؛ بسیاری از تأویل‌هایی که در آثار سلطان‌ولد دیده می‌شود، متأثر از مقالات شمس تبریزی و آثار پدرش مولاناست؛ البته او در این عرصه نوآوری‌هایی نیز دارد. نگارندگان در این مقاله که مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای است و با روش توصیفی - تحلیلی انجام می‌شود، اشارت‌های نوگرایانۀ سلطان‌ولد را در عرصۀ تأویل آیات قرآن با توجه به گفتار دیگر بزرگان صوفیه به‌ویژه مولانا و تفاسیر عرفانی متقدم بررسی و تحلیل می‌کنند؛ سپس به این پرسش پاسخ می‌دهند که سلطان‌ولد در عرصۀ تأویل آیات قرآن چه نوآوری‌هایی دارد و تا چه اندازۀ نگرش او با دیدگاه مشایخ گذشته متفاوت است. نتیجۀ این پژوهش آشکار می‌کند که سلطان‌ولد شعر اولیا را تفسیر و تشریح کلام الهی می‌داند و سخن خود را حاصل الهام حق می‌شمرد. او معتقد است اولیای واصل به تمام بطون قرآن مسلط‌اند؛ اما همۀ اسرار الهی در لفظ و عبارت نمی‌گنجد؛ علاوه‌بر این سلطان‌ولد در عرصۀ تشریح مقاصد آیات قرآن به ظاهر و باطن آنها توجه دارد.

کلیدواژه ها

عرفان اسلامی, سلطان‌ولد, تأویل‌های قرآنی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.