مقایسه و تحلیل شخصیت‌‌پردازی نظامی و دهلوی در گفتگوهای لیلی و مجنون

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 255

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RPLL-10-3_004

تاریخ نمایه سازی: 1 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

نظامی از کارکردهای مختلف گفتگو برای نشان‌دادن احساسات قهرمانان و شخصیت‌پردازی استفاده می‌کند؛ خسرو و شیرین نمونه‌‌‌‌ای موفق در این زمینه است. البته جغرافیای فرهنگی و چیرگی حب عذری، از گفتگوی مستقیم دلدادگان در داستان لیلی و مجنون جلوگیری می‌کند. نظامی برای جبران این مشکل، از شگردهایی مانند تک‌‌گویی و گفتگو با شخصیت‌‌های فرعی و نامه‌‌نگاری بهره می‌برد. امیرخسرو در این زمینه از نظامی تقلید کرده است. این پرسش مطرح است که مهم‌ترین جنبه‌های تفاوت در شخصیت‌‌های پدیدارشونده با این گفتگوها چیست و تفاوت شخصیت‌‌پردازی در دو اثر، برخاسته از چه عواملی است؟ در این پژوهش به روش توصیفی – تحلیلی گفتگوهای دلدادگان بررسی و مقایسه می‌شود. نتایج پژوهش نشان‌دهندۀ تفاوت نگرش شاعران به داستان و به‌ویژه بی‌‌توجهی دهلوی به فضای اصلی قصه و درنتیجه تفاوت در شخصیت‌‌‌‌پردازی است. دلدادگان در اثر نظامی به فرهنگ اجتماع و بایسته‌‌های عشق پاک، پایبند هستند. لیلی کمتر و سنجیده‌‌تر سخن می‌‌گوید و سخنان او سیمای بانویی قبیله‌‌نشین اما عاشق را در ذهن پدیدار می‌‌کند. مجنون نیز با همۀ دیوانگی، بسیاری از ویژگی‌‌های جامعۀ مردسالار را با خود دارد؛ اما گویا یک قرن فاصله میان دو شاعر و تأثیرپذیری از دربار هند موجب شده است شخصیت دلدادگان در اثر دهلوی، از فضای اصلی قصه فاصله بگیرد و بیشتر به مردم عادی معاصر او شباهت یابد. تغییر برخی حوادث نیز به سبب همین نگرش ویژة دهلوی به داستان است.

نویسندگان

محمدرضا حسنی جلیلیان

دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان، ایران

علی حیدری

دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان، ایران

علی نوری

استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان، ایران

عارفه یوسفیان

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • 1- آلوت، میریام (1368). رمان به روایت رمان‌نویسان، ترجمۀ علی‌محمد ...
  • 2- احمدی، بابک (1389). ساختار و تأویل متن، تهران: مرکز. ...
  • 3- اقبالی، ابراهیم؛ قمری گیوی، حسین (1383). «بررسی روان‌‌‌‌شناختی سه ...
  • 4- بهمنی مطلق، یدالله (1387). «کنش‌‌ها و منش‌‌ها در خسرو ...
  • 5- پورنامداریان، تقی (1380). شعر فارسی و ساختارشکنی در شعر ...
  • 6- ثروت، منصور (1378). گنجینه حکمت در آثار نظامی، تهران: ...
  • 7- حدادی، ندا (1391). «واپسین گفتگوهای دلدادگان در منظومه­های عاشقانه ...
  • 8- حنیف، محمد (1379). راز و رمزهای داستان‌نویسی، تهران: مدرسه. ...
  • 9- خان‌محمدی، علی‌اکبر (1378). «ده‌نامه سرایی یک نوع ناشناخته در ...
  • 10- درپر، مریم؛ یاحقی، محمدجعفر (1389).«تحلیل روابط شخصیت‌‌ها در منظومة ...
  • 11- دودانگه، محرمعلی (1389). بررسی و تحلیل گفتگو در خمسه ...
  • 12- دهلوی، امیرخسرو (1362). خمسه امیر خسرو دهلوی، به تصحیح ...
  • 13- رزم‌‌آرا، مرتضی (1383). «نگاهی نو به مورخان هند میانه»، ...
  • 14- زرین‌کوب، عبدالحسین (1386). با کاروان حله، تهران: علمی. ...
  • 15- ستاری، جلال (1366): حالات عشق مجنون، تهران: توس. ...
  • 16- سعیدی سیرجانی (1385). سیمای دو زن، تهران: پیکان. ...
  • 17- صدیقیان، مهین‌دخت (1371). «مقایسه چهار لیلی در چهار منظومه ...
  • 18- صفا، ذبیح‌الله (1372). تاریخ ادبیات در ایران، جلد دوم، ...
  • 19- ضیف، شوقی (1999). الحب العذری عند العرب، بیروت: الدار ...
  • 20- عیوضی، رشید (1354). «ده‌‌نامه گویی در ادب پارسی و ...
  • 21- فلکی، محمود (1382). روایت داستان، تهران: بازتاب نگار. ...
  • 22- قاضی مرادی، محسن (1391). شوق گفتگو و گستردگی فرهنگ ...
  • 23- قائد‌علی، صدرا (1382). «تحلیل شخصیت‌‌پردازی، نظامی در خسرو و ...
  • 24- کادن، جی. ای (1380). فرهنگ ادبیات و نقد جهان، ...
  • 25- کراچوفسکی، آ.آ (1368). «تاریخ اولیۀ داستان لیلی و مجنون ...
  • 26- گلی، حسین (1392) بررسی سیمای زن در مثنوی لیلی ...
  • 27- مدی، ارژنگ (1371). عشق در ادب فارسی از آغاز ...
  • 28- مکّی، ابراهیم (1371). شناخت عوامل نمایش، تهران: سروش. ...
  • 29- موحدی، محمدرضا؛ ربیعی مزرعه شاهی، الهه (1386). «بررسی عناصر ...
  • 30- میرصادقی، جمال (1380). عناصر داستان، تهران: سخن. ...
  • 31- ------------ (1388). واژه‌نامۀ هنر داستان‌نویسی، تهران: کتاب مهناز، چاپ ...
  • 32- ناظر‌زاده کرمانی، فرهاد و همکاران (1381). «بررسی ساخت‌مایه‌‌های بیان ...
  • 33- نظامی، الیاس بن یوسف (1385). لیلی و مجنون، به ...
  • 34- وستلند، پیتر (1371). شیوه‌‌های داستان‌نویسی، ترجمة محمدحسین عباسپور تمیجانی، ...
  • 35- ولک، رنه؛ وارن، آوستن (1373). نظریۀ ادبیات، ترجمۀ ضیا ...
  • 36- یاری، سیاوش؛ سلیمانیان، مسلم (1395). «جایگاه امیرخسرو دهلوی در ...
  • 37- یونسی، ابراهیم (1384). هنر داستان‌نویسی، تهران: نگاه. ...
  • نمایش کامل مراجع