ضرورت تصحیح دوبارة دیوان غزلیات کاتبی نیشابوری

کاتبی نیشابوری از شاعران معروف قرن نهم هجری و از زمینه‌سازان سبک هندی است. دیوان غزلیات او تنها یک‌بار با استفاده از نسخه‌های خطی محدودی، تصحیح و چاپ و منتشر شد. دیوان چاپی کاتبی همۀ غزل‌های او را در بر ندارد؛ به‌طوری‌که در مجموعِ نسخه‌های خطی دیگر ـ که مصحِّحان از آنها استفاده نکرده‌اند ـ 124 غزل بیش از نسخۀ چاپی وجود دارد. افزون‌بر این، دیوان تصحیح‌شده کاستی‌های دیگری نیز دارد که تصحیح دوبارة آن را ضرورت می‌بخشد؛ اشکال‌هایی مانند نداشتن مقدمۀ کامل و فهرست‌های لازم، نبود بخشی با عنوان تعلیقات، درست‌نبودن ترتیب الفبایی غزل‌ها برای آسانی رجوع به آنها، اشتباهات تایپی بسیار، افتادگی حروف و کلمات، تصحیفات، ترجیحات نادرست، و... که برای رفع همۀ این کاستی‌ها لازم است تصحیحی منقّح و دقیق از دیوان این شاعر برجسته ارائه شود. هدف این مقاله شرح مشکلات دیوان چاپی و اصلاح آنهاست. برای تصحیح مشکلات دیوان چاپی، از هفت نسخۀ خطی جدید استفاده شد که تصحیح‌کنندگان از آنها بهره نبرده بودند. هیچ‌یک از نسخه‌ها ازنظر دقت و قدمت و کامل‌بودن، بر دیگری برتری درخور توجهی ندارد؛ به همین سبب اشکالات دیوان چاپی با روش التقاطی زدوده شده است.

کلیدواژه ها:

شعر قرن ششم ، سوزنی سمرقندی ، نقد دیوان ، تصحیح متون