رویکرد شناخت‌درمانی و بررسی دو تحریف ‌شناختی (تعمیم مبالغه‌آمیز و نتیجه‌گیری شتابزده) مبتنی بر تمثیل‌های مثنوی مولوی

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: مجله متن شناسی ادب فارسی، دوره: 9، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_RPLL-9-2_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 294
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مریم وفایی فرد

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

مهدی رحیمی

دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

محمد بهنام فر

استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

احمد خامسان

دانشیار روانشناسی دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

تضادها، ناسازگاری‌ها، اختلاف‌ها، تغییرها و تبدیل‌های سریع و پیاپی دنیای امروز، ممکن است انسان معاصر را به چالش‌های جدّی، بی‌امنیتی روانی و اجتماعی دچار کند؛ همچنین گاه تحریف باورها و شناخت‌های انسان به نوعی نارضایتمندی می‌انجامد. کسب مهارت‌های لازم برای تغییر نگرش‌های ناسازگارانه و سازگاری با خویشتن و جهان بیرون ازجمله راهکارهای ایمنی در برابر این چالش‌هاست. در روان‌درمانی به‌طورعام و در درمان‌های شناختی ـ رفتاری به‌طورخاص، تجربة نوعی تغییر در مسیر مطلوب، به افراد آموزش داده می‌شود. این آموزش‌ها در چارچوب ساختارمندِ تمثیل‌ها و قصه‌ها بسیار مفید و مؤثر است؛ توضیح و تبیین برخی مفاهیم پیچیده‌ برای افراد بسیار دشوار است و با استفاده از تمثیل این مفاهیم به‌صورت کاملاً ساده و عینی بازآفرینی می‌شود؛ همچنین با تمثیل افزون‌بر اینکه تفکر انتزاعی فرد برون‌سازی می‌گردد، به شکل مفاهیم ملموس نیز ترجمه می‌‌شود. تمثیل‌های مثنوی مولانا، به سبب ویژگی‌های خاصی، جایگاه مهمی در درمان‌های شناختی دارد؛ ساختار مناسب، نکته‌های ظریف در چگونگی ارائة تمثیل در متن و فرایند انتقال مفاهیم، پیوند مفاهیم نظری و انتزاعی با تصاویر روشن و پویا، ازجملة این ویژگی‌هاست. در این جستار مبحث شناخت‌درمانی و دو تحریف شناختی، ‌تعمیم مبالغه‌آمیز و نتیجه‌گیری شتابزده، مبتنی بر چند تمثیل مرتبط با موضوع بررسی شده است. 

کلیدواژه ها

تمثیل‌های مثنوی مولانا, شناخت‌درمانی, تحریف‌های شناختی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.