حسین میرجعفری - استاد تاریخ دانشگاه اصفهان
مهدی بزاز دستفروش - کارشناس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی

چرنداب نام یکی از محلات کهن تبریز و نیز نام یکی ازمهمترین گورستانهای تاریخی شهر تبریز است. تنها آثار به جای مانده ازگورستان تاریخی چرنداب و مزارات آن، سنگ قبرهای صندوقی شکل است که در بدنه دیوار برخی ازبناهای تاریخی این محله و یا در کوچه پس کوچه های آن به چشم می‌خورد. عرصه گورستان تاریخی چرنداب تا حدود سال1313 ش. معین و مشخص بوده، لیکن از این تاریخ به بعد با احداث خیابان و ساخت و ساز درعرصه آن،آثار به جای مانده از بین رفته است، ولی بااین حال، هنوز هم می توان حدود تقریبی آن را براساس شواهد واسناد موجود مشخص نمود. آنچه که در نوشتار حاضر بررسی می‌شود، پیشینه تاریخی این مکان و نیز گزارشهای تاریخی موجود درباره چرنداب از ادوار مختلف تاریخی تا دوره معاصر است. همچنین تلاش شده است شرح مختصری از آثار و احوال بزرگان مدفون در مزارات چرنداب از منابع تاریخی استخراج و ارائه گردد. مهمترین منبع تاریخی درباره چرنداب و بزرگان مدفون در آن،کتاب روضات الجنان وجنات الجنان است. این کتاب با آنکه درباب مزارات اکابر و اولیای تبریز و حواشی آن تحریر یافته، لیکن اطلاعات سودمندی در خصوص محلات تاریخی تبریز در بردارد و بیشترین اطلاعات مربوط به چرنداب و اهل مزارات آن دراین کتاب ارائه شده است.همچنین تلاش شده براساس آثار برجای مانده و نیز نقشه های تاریخی شهر تبریز، محدوده این محوطه تاریخی مشخص گردد.

تبریز, چرنداب, روضات الجنان و جنات الجنان, ایلخانی, صفویه, قاجار