احمد رضی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان
سهیلا روستا - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان

داستان کوتاه یا داستانک در دهه‌های اخیر مورد توجه داستان‌نویسان فارسی‌زبان قرار گرفته و در ایران رواج و گسترش یافته است. رواج داستانک‌نویسی ریشه در گرایش به کمینه‌گرایی یا مینی‌مالیسم در دنیای معاصر دارد که جنبشی در هنر به شمار می‌رود و بر دو پایه سادگی و ایجاز بنا شده است. نویسندگان این گونه آثار با حذف عناصر غیرضروری، می کوشند اثر ادبی را در کمترین حجم و کوتاهترین شکل عرضه کنند. آنان با استفاده از شگردهایی، ازجمله گزینش بُرشی از لحظه‌های جذّاب زندگی، مقدّمه‌گریزی، استفاده از ارجاعات بین‌متنی، گزینش کلمه‌‌ها، جمله‌ها و بندهای کوتاه، گنجاندن پایان پُرکشش و... تلاش می‌کنند داستانهایی ساده و اثرگذار بیافرینند. در این مقاله، ضمن نگاهی به زمینه‌ها و عوامل گرایش به کمینه‌گرایی در گذشته و امروز، دیدگاه‌های منتقدان درباره آن توضیح داده می‌شود و ویژگیهای داستانهای کوتاهِ کوتاه و شگردهایی که نویسندگان در خلق این گونه آثار به کار می‌برند، معرّفی می‌شود و برای نمونه، داستانک« شمع‌ها خاموش نمی‌شوند» بر اساس مباحث مطرح شده، تجزیه و تحلیل می‌گردد.

داستانک, روایت, ایجاز, مینی‌مالیسم, سادگی بیان