کاظم دانش - دانشجوی دکتری هنر اسلامی. دانشگاه هنر اسلامی. تبریز . ایران
محمد خزائی - استاد گروه ارتباط تصویری، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

بیان مسئله: نمادهای رنگی از بارزترین نمادهایی هستند که روان انسان‌ها را متأثر می‌سازند. رنگ‌ها در ارتباطشان با طبیعت، فرهنگ، باورهای دینی و تجارب زندگی معانی ویژه به خود اختصاص می‌دهند؛ اما در‌هرحال تابع موقعیت‌های زمانی، جغرافیایی، اندیشه، فرهنگ، سیاست، دین و سنت مردم هستند. هنرمندان و شاعران نیز برای ملموس کردن تصاویر شاعرانه و ذهنی خویش و توضیح مفاهیم بیان نشدنی، از نمادهای رنگی استفاده می‌کنند. مخاطب با تحلیل رنگ‌ها در اثر هنری می‌تواند به افکار و عواطف هنرمند و نیز موضوع و درون‌مایۀ اثر دست یابد. اینکه بیان نمادین رنگ سبز در فرهنگ و هنر ایرانی چیست؟ سوالی است که در این پژوهش به آن پاسخ داده می شود.؟ هدف: هدف این پژوهش بررسی نمادهای رنگ سبز و تحلیل مفاهیم نهفته در ورای آن، در فرهنگ و هنر ایرانی- اسلامی و  در نهایت  آگاهی بهتر از مفاهیم  نمادین ایرانی است. روش تحقیق: این مقاله به شیوه توصیفی، تحلیلی است که در تحلیل داده‌ها از روش مقایسه‌ای و تطبیقی استفاده‌ شده است؛ گردآوری اطلاعات نیز برآمده  از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی است. یافته­ ها: رنگ سبز در اندیشه و آئین میترایی گاه نماد آسمان، ماه و آب و گاهی در نماد داد و دادگری، فرشته و سروش؛ و همچنین در نظام طبقاتی جامعه قبل از اسلام نماد طبقه کشاورز بود. این رنگ در اندیشه اسلامی نیز نماد بهشت و بهشتیان، پیامبران و ائمه؛ و در عرفان و تصوف به‌عنوان مرحله‌ای از سلوک عارفانه است. طبیعت، ایمان، خرد و دانایی، جوانی و نشاط و... دیگر نمادهای رنگ سبز هستند.

رنگ سبز, نماد, رنگ, فرهنگ و هنر ایرانی اسلامی