بررسی ویژگی‌های خشکسالی حوضه آبخیز هندیجان- جراحی با استفاده از زمین‌آمار
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: مجله آمایش جغرافیایی فضا، دوره: 10، شماره: 37
- کد COI اختصاصی: JR_GPS-10-37_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 505
نویسندگان
استادیار بخش تحقیقات بیابان، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
استادیار بخش تحقیقات بیابان موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
دانشیار بخش تحقیقات بیابان موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده
به‌منظور ارزیابی و شناخت ویژگی‌های خشکسالی حوضه آبخیز هندیجان – جراحی از بارش دوره آماری 30 ساله استفاده شده است. با توجه به ماهیت داده‌ها از بین شاخص‌های مربوط به ارزیابی خشکسالی، شاخص‌های خشکسالی هواشناسی استفاده شد. برای تعیین بهترین شاخص خشکسالی هواشناسی در یک ماتریس همبستگی به روش ضریب همبستگی پیرسون مقادیرشاخص‌های PN،DI ،SPI ،SZI ،CZI ،MCZI با سطح اطمینان99% و 95% بررسی و مقایسه گردید. شاخص‌هایSPI ،SZI ، CZI همبستگی قوی بیش از 9/0 با هم داشتند که از بین آنها شاخص خشکسالی SPI که توانایی بهتری برای شناسایی شروع و پایان به موقع خشکسالی را دارد، انتخاب و بر اساس آن خشکسالی‌ها به 4 گروه خشکسالی خفیف، متوسط، شدید و فوق العاده شدید تقسیم شد. بر اساس این شاخص 5 ویژگی خشکسالی؛ فراوانی تعداد سال‌های همراه با خشکسالی، طولانی‌ترین تداوم، تعداد رخدادها، سال‌های مواجه و فراوانی رخدادهای شدید و فوق العاده شدید، استخراج شد. برای نرمال‌سازی داده‌ها ی خشکسالی از روش کاکس باکس استفاده شد. بین روش‌های درون‌یابی قطعی و زمین‌آماری از روش زمین‌آمار کریجینگ معمولی استفاده شد. سپس به منظور بررسی ارزیابی روش‌های برآورد و مدل‌سازی، از ترسیم و آنالیز سمی واریوگرام استفاده شد. برای تعیین اندازه گام، از تابع تحلیل گر مکانی GIS استفاده و اندازه آن بر اساس حداکثر فاصله بین ایستگاه‌ها 24015/0 با 12 گام برآورد گردید. بر اساس متد‌‌های مختلف؛ اسفریکال، نمایی و گوسی، ویژگی‌های واریو گرام بر اساس معیار‌های اثر قطعه‌‌ای، مقدار آستانه، نسبت واریانس ساختار دار به غیرساختاردار ، میانگین، ریشه مربع خطا، متوسط خطای استاندارد و ریشه مربع خطای استاندارد، متد مناسب برای پهنه‌بندی انتخاب گردید. نتایج نشان داد؛ بر اساس پنج ویژگی مورد مطالعه با توجه به اختلاف زیاد توپوگرافی و تنوع عوارض طبیعی و غیر طبیعی و تنوع اقلیمی، ویژگی‌های خشکسالی در حوضه از نظم خاصی تبعیت نمی‌کند؛ اما در مجموع فراوان‌ترین تعداد سال‌های همرا با خشکسالی و بیشترین رخدادهای خشکسالی شدید و فوق العاده شدید، در غرب حوضه آبخیز بیشتر از نیمه شرقی آن می‌باشد، که بیشتر در دهه اخیر رخ داده‌اند.کلیدواژه ها
زمین‌آمار, حوضه آبخیز, هندیجان-جراحی, شاخص‌های خشکسالیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.