برآورد دامنۀ فعالیت زمین‌ساختی تاقدیس خویز از طریق معیارهای مورفومتری (زاگرس خوزستان)

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: مجله آمایش جغرافیایی فضا، دوره: 10، شماره: 37
  • کد COI اختصاصی: JR_GPS-10-37_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 476
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مجتبی یمانی

استاد ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

فاطمه مرادی پور

دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا،دانشگاه تهران

انور مرادی

دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا،دانشگاه تهران

سعید مرادی پور

کارشناسی ارشد زمینشناسی ساختمانی و تکتونیک، دانشگاه تربیت مدرس، کارشناس شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب

چکیده

مطالعۀ الگوی هندسۀ چین­خوردگی­ها و تحلیل دگرریختی آن­ها، یکی از مهم­ترین موضوع­های زمین­شناسی کمربندِ کوهزایی زاگرس به شمار می­آید. تاقدیس خویز در استان خوزستان و در کمربند رانده و چین­خوردۀ زاگرس در فرادیوارۀ­ گسل پیشانی کوهستان واقع شده است. این تاقدیس یکی از تاقدیس­های مهم زاگرس به شمار می­رود؛ اهمیت آن به دلیل وجود رودخانه دائمی مارون است که از میانه­ تاقدیس عبور کرده و تاقدیس خویز را به دو نیم تقسیم کرده است. این تاقدیس با استفاده از اشکال مورفومتری نظیر رویه­ها­ی سه­گوش، دره‌های ساغری و شاخص تابیدگی جبهۀ کوهستان، از نظر مورفوتکتونیک مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی وضعیت تاقدیس خویز از نظر میزان فعالیت زمین­ساختی به‌خصوص فعالیت­های عهد حاضر است؛ به کمک نتایج این پژوهش می­توان وضعیت سازه­های احداث­شده بر روی این تاقدیس و در مجاورت آن، به‌خصوص سد مخزنی مارون را از نظر مخاطرات زمین­شناسی مورد ارزیابی قرار داد. این اشکال و شاخص­ها در دو یال تاقدیس به‌صورت جداگانه مورد مطالعه قرار گرفت؛ بر اساس نتایج این مطالعه مشخص شد که شاخص­های مورفوتکتونیکی ذکرشده رابطۀ مستقیمی با میزان فعالیت زمین­ساختی داشته و بر این اساس می­توان اظهار داشت که تاقدیس خویز از نظر فعالیت نسبی زمین­ساختی در وضعیت فعال قرار دارد و همچنین یال شمال شرقی آن نسبت به یال جنوب غربی، فعالیت بیشتری از خود نشان می­دهد. این مسئله می‌تواند به علت وجود تاقدیس زیرسطحی منصورآباد در جنوب غرب تاقدیس خویز و با فاصله­ای کمتر از یک کیلومتر از آن باشد که منجر به تشکیل پس­راند در یال شمال شرقی تاقدیس خویز و ایجاد فعالیت زمین­ساختی بیشتر در این یال شده است.

کلیدواژه ها

مورفوتکتونیک, مورفومتری, زاگرس خوزستان, تاقدیس خویز

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.