اسماعیل دویران - عضو هیات علمی گروه جغرافیای دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

 نهادهای محلی و یا تشکل‌های مردم‌نهاد به دلیل ماهیت داوطلبانه، مستقل، غیرانتفاعی و غیرسیاسی بودن فعالیت‌هایشان، از اقبال گسترده‌ای در جلب مشارکت مردم برخوردارند. سنجش ظرفیت ایجاد نهادهای اجتماعات محله‌ای رویکردی سامانمند برای پایه‌گذاری درست این نهادها است. هدف پژوهش حاضر سنجش ظرفیت نهادسازی اجتماعات محله‌ای در سکونتگاه‌های غیررسمی است. این مقاله با روش تحقیق توصیفی- تبیینی با ماهیت کاربردی- کمی نگارش یافته است. روش گردآوری داده‌ها به‌صورت کتابخانه‌ای و میدانی با تکیه‌بر ابزار پرسش‌نامه بوده است.. حجم نمونه با توجه به جمعیت 90 هزارنفری سکونتگاه‌های غیررسمی شهر زنجان 600 مورد است که به‌صورت تصادفی متغیرهای سرمایه محلی، ظرفیت پذیرش و محرک‌های اجتماعی- جغرافیایی در محلات اسکان غیررسمی موردسنجش قرار گرفت. داده‌ها گردآوری‌شده در نرم‌افزار SPSS پیاده و سپس با مدل معادلات ساختاری (روش تحلیل مسیر) نحوه و چگونگی ارتباط متغیرهای تأثیرگذار بر ظرفیت نهادسازی اجتماعات محلی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد نهادسازی اجتماعات محلی با متغیرهای سرمایه محلی، ظرفیت پذیرش و محرک‌های جغرافیایی با ضریب تأثیر بالای 0.7 و t-value بالاتر از سطح اطمینان 1.96 دارای ارتباط معنادار با جهت مثبت بوده و متغیرها نیز با یکدیگر در ارتباط معنادار می‌باشند. از طرفی نماگرهای سنجش متغیرهای ظرفیت نهادسازی اجتماعات محلی در مقیاس درون محله‌ای مطلوب و در مقیاس برون محله‌ای نامطلوب است که ضعف اعتماد، میزان نفوذ، میزان مشارکت ساکنان با سازمان‌های مدیریت شهری را نشان می‌دهد.

اجتماعات محلی, نهادسازی, اسکان غیررسمی, زنجان