علی طایی - دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد در رشته برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد واحد سمیرم
فاتح کبیری - هیات علمی دانشگاه آزاد، واحد شاهین شهر

شهرها باید قبل از وقوع تغییرات به طور موثر به خطرات احتمالی پاسخ دهند. این تغییرات و معضالت به چالشی برای برنامه ریزی شهری و مدیران شهری تبدیل شده است که میخواهند شهرهای خود را در انطباق با تغییرات قرار دهند. امروزه آنچه در رخداد حوادث اهمیت دارد صرفاً تخریب ساختمانها و خانه ها نیست، بلکه تاب آوری ساختار فضایی، کالبدی و اجتماعات شهر است که بتواند تداوم حیات زیست شهری را باعث گردد و مردم بتوانند در کمترین زمان ممکن به بازیابی فعالیتها پرداخته و شهر، پایداری و پویایی خود را بازیابد. این پژوهش با بهره گیری از مدلسازی ساختاری تفسیری، سنجش تاب آوری شهری در محلات مختلف شهرستان سمیرم را به انجام رساند. نتایج نشان داد بعد اقتصادی و کالبدی-محیطی در چهار محله از پنج محله ی مورد پژوهش به عنوان سطح اولی و تأثیرگذارترین بعدها قرار گرفتهاند. بدین مفهوم که شرایط کلان اقتصادی، مباحث اشتغال، عدالت اقتصادی، بیمه شدن در برابر مخاطرات، مهارتهای شغلی شهروندان، مبارزه با اخاللگران اقتصادی، عدم مقاومت ساختمانها در مقابل زلزله، عدم وجود نقشه و طرحهای تخلیه محلات در زمان بحران، عدم مکانیابی صحیح تأسیسات حیاتی و مهم در شهر بر ابعاد دیگر تاب آوری تأثیرگذار میباشند. یعنی تقویت و اولویت گرفتن این بعدها در برنامه های مدیریتی کالن و محلی میتواند تاب آوری شهر سمیرم را افزایش دهد. در محلهی دُهان بعد اقتصادی در سطح دوم قرار گرفت. بعد از بعد اقتصادی و کالبدی -محیطی، ابعاد اجتماعی و زیست محیطی در دو محله در سطح اول قرار گرفته اند. در بعد اجتماعی، قوانین قاطع برای برخورد با اخلالگران، مهارت الزم شهروندان در شناسایی مکانهای خطر پذیر، سطح سوادو تحصیلات و در بعد زیست محیطی، آلودگی و بهداشت عمومی، حفاظت از آبهای سطحی و افزایش سرانه فضای سبز شهری بر متغیرهای نهادی- مدیریتی و زیرساختی تأثیر گذارند. مقوله تاب آوری شهر و اجتماع موضوع چند بعدی و یکپارچه میباشد و همچنین میتوان گفت موضوع کلان و فراتر از یک سازمان یا نهاد است. یعنی برای رسیدن به اجتماع تابآور باید نهادهای تأثیرگذار و ابعاد تحت تأثیر آنها به خوبی مورد بررسی قرار گیرد.

تاب آوری، سمیرم، مدلسازی ساختاری- تفسیری