مدلسازی و بهینه سازی سمیت اسانس مستخرج از گیاه Satureja isophylla Rech روی شپشه قرمز آرد

شپشه قرمز آرد، Tribolium castaneum Herbst (Coleoptera: Tenebrionidae)، از مهمترین آفات انبارهای غلات و آرد در سراسر جهان بوده و در ایران هم خسارت بسیار زیادی وارد میکند. در سالهای اخیر تحقیقات متعددی در راستای استفاده از اسانس های گیاهی در کنترل این آفت انجام شده است اما در زمینه بهینه سازی و مدلسازی اثرات مشاهده شده تحقیقات کمی انجام شده است. در تحقیق حاضر، امکان بهینه سازی و مدلسازی سمیت تدخینی اسانس مرزه گونه Satureja isophylla Rech روی شپشه قرمز آرد با استفاده از روش سطح پاسخ ارزیابی گردید. فاکتورهای مستقل شامل غلظت اسانس (در 5 سطح) و زمان در معرض قرار گیری حشرات (در 3 سطح) بودند که مرگ و میر آفت را بهصورت معنیداری تحت تاثیر قرار دادند. با توجه به مقادیر ضریب تغییرات و ضرایب خطای محاسبه شده، بهترین مدل برای تخمین اثر اسانس در مرگ و میر آفت مدل درجه دوم - 6.94469 + 0.34896 A + 2.09811 B - 0.010526 B2 بود که در آن A و B معادل زمان (ساعت) و غلظت اسانس (میکرولیتر بر لیتر) میباشند. شرایط بهینه جهت حصول بیشینه مرگ و میر آفت 91/74) درصد)، زمان 72 ساعت و غلظت 55/00 میکرولیتر بر لیتر برآورد گردید.

کلیدواژه ها:

اسانس گیاهی ، بهینه سازی ، سمیت تدخینی ، مدلسازی ، مرزه