علی بهرامی - کارشناسی ارشد فقه مقارن و حقوق خصوصی اسلامی دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران
محدثه سعیدی - دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

دیدگاه تعلیلی احکام برای اولین بار توسط اهل بیت علیهم السلام پایه گذاری شد و وجود نورانی اهل بیت علیهم السلام در ابوابمختلف فقه به تناسب فهم زمانه ی خویش به بیان برخی حکمت های احکام پرداختند. شیخ صدوق (ره) به عنوان یک فقیه جامعالشرایط در آثار خویش این حکمت ها را بیان نموده، و برای اولین بار در منابع تشیع، پایه گذار یک رشته در فقه، به نام علل الشرائعشده است. علم به حکمت های احکام در جذب انسان ها به اسلام و همچنین محکم کردن ایمان مسلمین، بسیار تاثیرگذار است.سوال مهم این است که حکمت و علت به چه معناست و این حکمت ها و علل در همه ی ابواب فقه اسلامی وجود دارد، یا اینکه فقطدر برخی احکام وضعی و تکلیفی می توان قائل به نگاه فلسفه محور شد. در این نوشتار بیان شد که در همه ی ابواب فقهی اعم ازاحکام عبادی و یا احکام وضعی یا مسائل کیفری اسلام این حکمت ها وجود دارد و علم بشر به تناسب پیشرفت تکنولوژی و دستگاههای مدرن، به برخی از این حکمت ها دست یافته است.

شیخ صدوق، حکمت احکام، علت احکام، فقه تعلیلی