بازنمایی شناختی رویداد حرکت در کردی کلهری

حرکت به مثابۀ رویداد و طرح‌­واره‌­ای ذهنی است که آدمی از بدو تولد آن را تجربه می‌­کند و مفهومی همگانی دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رویداد حرکت در کردی (گویش کلهری) بر اساس انگارۀ الگوهای واژگان‌­شدگی تالمی (1985؛2000ب) انجام گرفته است تا نشان دهد که این انگاره، رویداد حرکت را در کردی کلهری چگونه بازنمایی می‌­نماید. نگارنده در پی پاسخی برای این پرسش به بررسی و واکاوی جایگاه رده‌­شناختی کردی کلهری بر اساس الگوهای واژگان‌­شدگی پرداخته است. این پژوهشِ کیفی با استفاده از روش تحلیل-توصیفی انجام شده و بدین منظور، تعداد 130 فعل حرکتی به صورت پیمایشی و از طریق مصاحبه با گویشوران کردی کلهری گردآوری شده است که اصالت آن­ها نیز تأیید شده است. نتایج نشان داد که کردی کلهری از نه الگوی ادغام استفاده می­کند که از میان آن­ها، الگوهای دو جزیی ادغام حرکت­+­هم‌­رویداد و حرکت + مسیر به ترتیب از بیشترین بسامد برخوردارند، و الگوی سه جزیی حرکت­­+­مسیر­+­هم­‌رویداد نیز پس از دو الگوی مذکور از بسامد بالاتری برخوردار است. همچنین یافته‌­ها حاکی از آن است که در کردی کلهری افعال حرکتی هم مسیرنما و هم شیوه‌­نما هستند و از آنجایی که در این گویش، الگوی سه جزیی حرکت­+­مسیر­+­هم­رویداد نیز بسامد بالایی را داراست، بر این اساس باید گفت که این گویش جزء دستۀ زبان‌­های دو قطبی به حساب می­‌آید.

کلیدواژه ها:

زبان‌شناسی شناختی ، رویداد حرکت ، الگوهای واژگان‌شدگی ، کردی کلهری ، زبان‌های دو قطبی