واکنش جامعه ماکروفون‌ خاک به تغییر در مدیریت زراعی و نوع محصول در منطقه شیروان

ماکروفون‌های ساکن در خاک از اجزای مهم تنوع‌زیستی خاک به‌شمار می‌روند. با هدف بررسی تأثیر نوع محصول و شیوه مدیریت زراعی بر جامعه ماکروفون خاک سه زیستگاه شامل مزارع یونجه، مزارع کم‌نهاده گندم و مزارع پرنهاده گندم مورد پیمایش قرار گرفت. برای هر زیستگاه شش واحد نمونه­گیری منظور گردید. در هر واحد نمونه گیری ماکروفون‌های خاک با استفاده از تله‌های چاله‌ای جمع آوری و به تفکیک خانواده شمارش شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آنالیزهای تقابل، تشابه و تجزیه به مولفه‌های اصلی انجام گرفت. نتایج آنالیز تقابل نشان داد که شاخص شانون در محصول یونجه (11/2) بیش از محصول گندم ( 88/1) می‌باشد. انجام آنالیز تشابه حاکی از اختلاف در ترکیب جامعه ماکروفون خاک دو محصول داشت به نحوی که ماکروفون های مفید شامل عنکبوتیان، سوسک زمینی و کرم­های خاکی در محصول یونجه فراوان تر بودند. پایائی و تخریب کمتر محصول یونجه عامل اصلی این فراوانی تشخیص داده شد. در حالی که اختلاف محسوسی بین دو شیوه مدیریت کم‌نهاده و پرنهاده گندم از نظر شاخص‌های تنوع مشاهده نگردید با این وجود ترکیب متفاوتی از ماکروفون‌ها در دو شیوه مدیریتی شکل گرفت. گرایش ماکروفون‌های مفید خاک به سکونت در زیستگاه کم‌نهاده قابل درک بود. عمده اختلاف در ترکیب ماکروفون‌ها به عدم کاربرد علف‌کش‌ها و مصرف کمتر کودهای نیتروژنه در زیستگاه کم‌نهاده گندم نسبت داده شد. به طور کلی نتیجه گرفته شد که بهبود تنوع‌زیستی ماکروفون های خاک نیازمند بکارگیری مدیریت کم‌نهاده و وارد کردن بقولات در برنامه تناوب زراعی می­باشد.

کلیدواژه ها:

ماکروفون خاک ، تنوع زیستی ، یونجه ، گندم کم نهاده ، گندم پرنهاده