جعفر اصغری - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان
سید محمدرضا احتشامی - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان
زهرا رجبی درویشان - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه گیلان
کاظم خاوازی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب کرج

به منظور مطالعه اثر محلول­پاشی باکتری­های محرک رشد و متابولیت­های (شامل سیدروفور، اکسین، جیبرلین و برخی اسیدهای آلی) آنها در مقایسه با تلقیح ریشه بر میزان کلروفیل، جذب عناصر معدنی و عملکرد برنج رقم هاشمی، آزمایشی در دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 4 تکرار در سال 1389 به اجرا درآمد. تیمارها در این تحقیق عبارت بودند از: بدون محلول­پاشی و بدون کود (تیمار شاهد)؛ بدون محلول­پاشی و مصرف کود؛ محلول­پاشی با: Pseudomonas fluorescens strain 136، متابولیت P. fluorescens strain 136،P. fluorescens strain 168، متابولیت ­P. fluorescens strain 168، P. fluorescens strain 41، متابولیت­ P. fluorescens strain 41؛ تلقیح ریشه با: P. fluorescens strain 136، P. fluorescens strain 168، P. fluorescens strain 41. نتایج آزمایش حاکی از آن بود که تلقیح ریشه با سودوموناس سویه 41 در تمامی صفات در مقایسه با شاهد از بقیه تیمارها بالاتر بود. هر چند که محلول­پاشی با سودوموناس سویه 41 نسبت به تلقیح ریشه با سویه­های 41 و 136 سودوموناس از میزان کمتری برخوردار بود، اما نسبت به تیمار واجد کود و بدون باکتری، نتیجه بهتری داشت. نتایج اثر محلول­پاشی متابولیت­های باکتری­های مختلف بر صفات مورد مطالعه کمتر از تلقیح ریشه و محلول­پاشی باکتری بود که می­تواند نشان­دهنده اثر تنظیمی باکتری، در رشد و نمو گیاه باشد. در پایان آزمایش مشخص شد که تلقیح ریشه با این باکتری­ها مناسب­تر است، اما محلول­پاشی این باکتری­ها نیز می­تواند در افزایش رشد و عملکرد دانه مؤثر باشد.