کارایی آنالیز کمی پارامترهای ژئومورفومتریک در تهیه نقشه حساسیت فرسایش خاک (مطالعه موردی: حوضه منج)
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و مخاطرات محیطی، دوره: 7، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_GEH-7-2_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 272
نویسندگان
دانشگاه تهران
تربیت مدرس
چکیده
ژئومورفومتری زیرمجموعهای از ژئومورفولوژی است که دارای رویکرد اندازهگیری کمّی و کیفی عوارض سطح زمین میباشد. ژئومورفومتری شبکه زهکشی در فهم فرآیندهای تشکیل‌دهنده لندفرمها، خواص فیزیکی خاک و ویژگیهای فرسایشی آن بسیار مهم است. در این پژوهش با استفاده از آنالیز پارامترهای ژئومورفومتریک و روشهای فاکتور ترکیب و VIKOR به اولویتبندی فرسایشپذیری زیرحوضههای حوضه آبخیز منج در استان چهارمحال و بختیاری که یک منطقه حساس به فرسایش میباشد، پرداخته شده است. بدینمنظور از مدل رقومی ASTER با دقت 30 متر و ArcGIS برای استخراج و آنالیز 22 پارامتر ژئومورفومتریک که شامل پارامترهای پایه، خطی، شکلی و توپوگرافیک است، استفاده گردید. به‌منظور صحتسنجی روشها از مقادیر عددی فرسایش ویژه استخراج شده برای هر یک از زیرحوضهها استفاده شده است. طبق نتایج پارامترهای تراکم زهکشی، شیب و عدد نفوذ بیشترین تأثیر را در فرسایشپذیری داشتهاند. نتایج حاصل از اولویتبندی زیرحوضهها نشان داد که در هر دو روش زیرحوضه 1 دارای بیشترین حساسیت به فرسایش است که علت آن بالا بودن مقادیر پارامترهای خطی و توپوگرافیک و پایین بودن مقادیر پارامترهای شکلی در آن میباشد. پس از اولویتبندی زیرحوضهها، حوضه منج با مساحت 707/70 کیلومترمربع، از لحاظ حساسیت به فرسایش به 3 کلاس حساسیت خیلی زیاد، زیاد و متوسط در مدل فاکتور ترکیب و به چهار کلاس حساسیت خیلی زیاد، زیاد، متوسط و کم در مدل VIKOR طبقهبندی گردید. مقایسه نتایج حاصل از اولویتبندی زیرحوضهها با مقادیر عددی فرسایش ویژه اندازهگیری شده برای هر یک از زیرحوضهها نشان داد که پارامترهای ژئومورفومتریک دارای کارایی بالایی در شناسایی مناطق حساس به فرسایش بوده و همچنین روش VIKOR دارای دقت پیشبینی بالاتری نسبت به روش فاکتور ترکیب است.کلیدواژه ها
فرسایش پذیری, فرسایش خاک, پارامترهای ژئومورفومتریک, حوضه منجاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.