بررسی بی‌هنجاری‌های میانگین دمای کمینه و بیشینه ایران در دوره گرم سال به‌منظور شناسایی دوره گرم و سرد
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و مخاطرات محیطی، دوره: 7، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_GEH-7-3_010
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 420
نویسندگان
دانشگاه لرستان
دانشگاه لرستان
پژوهشکده هواشناسی و علوم جو
پژوهشکده هواشناسی و علوم جو
پژوهشکده هواشناسی و علوم جو
چکیده
دما از مهم‌ترین فرا سنج‌های جوی است که ارزیابی تغییرات آن در مناطق مختلف، میتواند در آشکارسازی رخدادهای فرین اقلیمی و مدیریت ریسک بسیار مؤثر باشد. بنابراین هدف از این مقاله بررسی و تعیین بی‌هنجاری‌های دما در دوره گرم سال (اپریل-سپتامبر) در دو دوره 30 ساله 1980-1951، 2010-1981 و دو دوره ده‌ساله 1960-1951،2010-2001 و دوره 60 ساله 2010-1951 است. داده‌های روزانه 26 ایستگاه همدیدی با پایه آماری مشترک (2010-1951) از سازمان هواشناسی تهیه و پس از بررسی کیفی، آماره‌های موردنیاز برای بهار و تابستان در بازه‌های زمانی فوق تهیه شد. با استفاده از نرم‌افزار GIS نقشه‌های میانگین دمای کمینه و بیشینه، الگوی ضریب تغییرات و برآورد احتمال 20% حد بالا و پایین آن‌ها تهیه و تفسیر شد. تأثیرگذاری الگوی فضایی_زمانی میانگین دمای بیشینه 30 ساله و 10 ساله دوم بر الگوی متناظر آن در بازه 60 ساله بیشتر بوده است؛ بنابراین در فرا سنج موردنظر و ضریب تغییرات مربوط به آن در دوره 30 ساله و 10 ساله دوم، نسبت به دوره‌های 30 ساله و 10 ساله اول، تغییر نسبی ایجادشده است. میانگین دمای بیشینه و کمینه اغلب ایستگاه‌ها در بازه (2010-1981) و (2010-2001) افزایش داشته است. نیمه غربی بیشترین کاهش میانگین دمای کمینه و بیشینه را تجربه کرده است که با نتایج تفاضل میانگین دمای کمینه و بیشینه دوره (1960-1951 و 2010-2001) تطابق دارد. افزایش میانگین دمای کمینه در شهرهای بزرگ و پرجمعیت سریع‌تر است که سبب کاهش دامنه تغییرات شبانه‌روزی دما می‌شود. احتمال 20% بالا (پایین) میانگین دمای بیشینه (کمینه)، نشانه تواتر و گسترش دوره گرم و سرد بیشتر در بازه (2010-1981) است. آزمون من-کندال نشان می‌دهد که میانگین دمای کمینه 21 ایستگاه در بهار و 22 ایستگاه در تابستان دارای روند معنی‌دار بوده است. به‌غیراز انزلی در تابستان، بقیه در هر دو فصل بهار و تابستان، روند افزایشی داشتند که میتواند به‌طور مستقیم و غیرمستقیم از طریق گسترش فصل رشد آفات و عوامل بیماری‌زا، وقوع خشک‌سالی‌های بهار و تابستان و فرسایش خاک حیات انسان و سایر جانداران را تهدید کند.کلیدواژه ها
الگوهای فضایی-زمانی, دوره گرم, دوره خنک, مدیریت ریسک, اختلاف شبانه روزی دمااطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.