بررسی بازتاب اندیشه سفر (مهاجرت) بر شخصیّت‌‌پردازی غزلِ عاشقانه سعدی‌‌شیرازی و طالب‌‌آملی

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: دوفصلنامه پژوهش های دستوری و بلاغی، دوره: 10، شماره: 17
  • کد COI اختصاصی: JR_LSJ-10-17_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 201
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سکینه عباسی

دانشآموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه

روح اله هاشمی

کارشناسارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه

چکیده

تخیلِ هنری شاعر مهم‌‌ترین عامل شکل‌‌دهنده به شعر اوست، اما مکان و زمان بر گفتمان وی تأثیر چشمگیری دارد. در پیوند با این موضوع، شعر غنایی فارسی به‌ویژه غزل، حاصل حساسیت و عاطفه شاعر در روزگاری پُر تلاطم است. چنین روزگاری دو واکنش را از سوی شاعر در برداشته؛ فروخزیدن به جهان درون یا برون‌‌رفت از مکان واقعی و جستجوی زمان ـ مکانی عاری از آشوب. در این میان دو شاعر از دو دوره و سبک ادبی فارسی یعنی «سبک عراقی» و «هندی» که به سبب تحولات عمیق فرهنگی ـ دینی، سیاسی و اجتماعی، بخش قابل توجهی از عمر خود را در سفر و مهاجرت سپری‌‌نمودند، موجد نگرش‌‌های متفاوتی به جایگاه و ویژگی‌‌های معشوق در غزل گردیدند که پیش از آن بی‌‌سابقه بوده‌‌است. در این پژوهش کوشش‌‌شده به روش توصیفی ـ تحلیلی، غزل‌‌های عاشقانه سعدی و یکی از پیروان او (طالب آملی) بررسی‌‌شود تا تحولات ایجاد‌‌شده بوسیله این دو شاعر متأثر از سفر و یا مهاجرت بر اجزای غزل نقد‌‌ گردد. حاصل‌‌کار نشان‌‌می‌‌دهد ریشه‌‌های اصلی تفکر دو شاعر، متأثر از زمینه و زمانه مهاجرت یا سفر به غرب و شرق (عراق و شبه‌‌قاره)، خودآگاه منجر به تغییر زاویه‌‌دید شاعر در پرداخت مضمون عشق، منش‌‌وکنش معشوق و عاشق و توصیف ظاهر ایشان شده و مفاهیم و گفتمان جدیدی را در حوزه شعر غنایی فارسی رقم‌‌زده‌‌است.

کلیدواژه ها

ادبیّات ‌‌غنایی ‌‌فارسی, سعدی, طالب‌‌آملی, مهاجرت, سفر, غزل

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.