نقد رمانِ «تهران، شهر بی‌‌آسمان»، از منظر منطق گفت‌‌وگویی باختین

سال انتشار: 1399
محل انتشار: دوفصلنامه پژوهش های دستوری و بلاغی، دوره: 10، شماره: 17
کد COI اختصاصی: JR_LSJ-10-17_006
زبان مقاله: فارسی
تعداد مشاهده: 232

نویسندگان

دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه

چکیده

می‌‌توان رمان «تهران، شهر بی‌‌آسمان» را یکی از مهم‌‌ترین رمان‌‌های اجتماعی- سیاسی دانست که از جهات مختلف می‌‌تواند مورد بررسی قرار بگیرد. یکی از رویکردها، نظریۀ چندآوایی باختین است که دربارۀ شاخص‌‌های گفت‌‌وگو و چندصدایی در یک اثر بحث می‌‌کند. میخائیل باختین یکی از بزرگ‌‌ترین منتقدان و نظریه‌‌پردازان روسی است که در نظریۀ «منطق مکالمه»، خوانش گفت‌‌وگویی در ژانر رمان را مطرح می‌‌کند. در پژوهش پیش‌‌رو، ضمن معرفی رمان «تهران، شهر بی‌‌آسمان» و بیان مبانی نظریۀ باختین، به میزان مطابقت این نظریه با رمان پرداخته و مصداق‌‌های آن را در رمان به شیوۀ تحلیل کیفی مورد واکاوی قرار داده‌‌ایم که در نتیجۀ آن «تهران، شهر بی‌‌آسمان»، به عنوان رمانی چندصدایی معرفی می‌‌شود. دستاوردهای پژوهش، نشان می‌‌دهد با این که در مواردی صدای نویسنده با صدای شخصیّت‌‌ها در هم می‌‌آمیزد، اما وجود مؤلفه‌‌های دیگری مانند: سبک‌‌بخشی، جدل، نقیضه، آوای الفاظ و گفت‌‌وگوی مرکّب، این رمان را در شمار رمان‌‌های چندصدایی قرار می‌‌دهد.

کلیدواژه ها

منطق گفت‌‌وگویی, گفتمان چند صدایی, گفتگومندی, باختین, چهلتن

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.