بررسی تطبیقی جایگاه متولیان بخش بازرگانی داخلی در ایران و کشورهای منتخب جهان(هند، مالزی، چین، آمریکا، ترکیه، کره، فرانسه و آلمان)

الف. فهرست فعالیت‌هایی که در حیطه وظایف و اختیارات متولیان حوزه بازرگانی کشورهای مورد بررسی وجود دارد، اما در ایران به‌صورت مشخص در شرح وظایف معاونت توسعه بازرگانی بدان پرداخته نشده است. ردیف نوع وظیفه کشور متناظر ملاحظات نظارت بر امور کیفی اقلام غذایی تعیین مشخصه‌ها و استانداردها و تضمین کیفیت مواد غذایی هندوستان، مالزی، چین و ترکیه معادل این بند در شرح وظایف وزارتخانه گمرکات و بازرگانی داخلی ترکیه به‌صورت مقابل است: حمایت از سلامت و ایمنی مصرف‌کنندگان و انجام اقدامات لازم برای جبران خسارات وارده؛ محافظت از مصرف‌کنندگان از خطرات ناشی از مصرف‌ کالاها و همکاری با وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مرتبط. کنترل کیفیت مواد غذایی که توسط عاملان مختلف خریداری،‌ ذخیره و توزیع می‌شود. هندوستان و چین ارزیابی و کنترل کیفی محصولات قبل از انجام صادرات هندوستان تهیة پایگاه‌های اطلاعاتی جامع بخش تولید و توزیع مرتب‌سازی آمار صاحبان کارخانجات/ متولیان امور تولیدی، فرآیندسازی، ‌بسته‌بندی، بازایابی ‌هندوستان، ‌ترکیه و چین معادل این بند در شرح وظایف چین به‌صورت «ایجاد بازار تجاری اطلاعات» می‌باشد. تهیه بانک اطلاعات قراردادهای عرضه‌کنندگان بر اساس اطلاعات عرضه پوشاک و انواع وسایل چادرزنی در موقع حوادث غیرمترقبه هندوستان شرح وظایف معاونت توسعه بازرگانی داخلی: برنامه‌ریزی جهت تامین و توزیع و تنظیم بازار کالاها به‌ویژه کالاهای استراتژیک، حساس، ضروری و پیش‌بینی ذخیره احتیاطی مناسب بر اساس برنامه‌های مصوب و ابلاغ آن به واحدهای ذی‌ربط و اعمال هماهنگی‌های لازم در کلیه مراحل اجرا. بهبود فضای تجارت داخلی توسعه و پرورش کسب‌وکارهای پویا و ایجاد محیطی نظام‌مند برای تولید مالزی، چین شرح وظایف معاونت توسعه بازرگانی داخلی: تهیه پیشنهادات لازم جهت استانداردسازی ساختارها، فرآیندها و عملکرد بازار خدمات با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط. اجرای سیاست‌هایی به‌منظور جلوگیری از شکل‌گیری انحصار چین و کره شرح وظایف معاونت توسعه بازرگانی داخلی: پیشنهاد تدوین و یا اصلاح قوانین و مقررات جهت حذف و کنترل انحصارات غیرضرور به‌منظور افزایش رقابت سالم بین عرضه‌کنندگان کالا و خدمات ریشه‌کن کردن مصادیق سرقت‌های ادبی و ایفای نقش گسترده در توسعه مالکیت معنوی ملی مالزی، چین. سنجش فعالیت‌های تجاری با توجه به معیارهای اخلاقی تجارت مالزی ؛ ارایه خدمات مشاوره به بخش‌های خصوصی و عمومی هندوستان؛ ثبت شرکت‌ها مالزی و ترکیه. اصلاح ساختار و مدیریت رنجیرة تأمین و توزیع برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های بهبود یکپارچگی در سیستم توزیع به‌وی‍ژه در مناطق روستایی چین، ترکیه معادل این مورد کشور ترکیه به‌صورت «ارتقای سیستم تنظیم بازار محصولات کشاورزی» است. طراحی مدیریت زنجیره تامین چین اجرای سیاست‌هایی به‌منظور تنظیم فرآیندهای بازار چین، کره. تنظیم بازارهای عمده‌فروشی ترکیه - توسعه و گسترش تجارت الکترونیک و خرده‌فروشی نظام‌مند ترکیه معادل این مورد در کشور کره به‌صورت «اعمال سیاست‌های تشویقی برای استفاده از روش‌های الکترونیکی توسط اصناف تولیدی، توزیعی و خدمات فنی) می‌باشد. معرفی و اشاعه سیستم ثبات قیمت و کنترل تورم مالزی اصلاح الگوی مصرف تدوین برنامه‌های هدفمندسازی الگوی مصرف مالزی شرح وظایف معاونت توسعه بازرگانی داخلی: فرآهم آوردن زمینه‌های مناسب در جهت اصلاح الگوی مصرف با سازمان‌های ذی‌ربط. تدوین و اجرای برنامه‌های آموزشی و آگاه‌کنندگی مصرف‌کنندگان مالزی و ترکیه برگزاری آزمون‌های مصرف‌کنندگی در مدارس مالزی. ارتقای خدمات بورس‌های کالایی ترکیه ساماندهی امور تشکل‌های حرفه‌ای نظارت بر انجام فعالیت اتحادیه ‌اتاق‌های بازرگانی ترکیه - ایجاد انجمن‌های حرفه‌ای اصناف و بازرگانان ترکیه - نظارت بر امور قراردادها هماهنگی و نظارت بر امور قراردادهای معاملاتی شامل خرید و فروش مالزی - تهیة پیش‌نویس مستندات قانونی شامل قراردادهای غیررسمی، موافقت‌نامه‌های چندجانبه برای اطمینان از محفوظ ماندن منافع دولت مالزی - انتشار تکنیک‌های ذخیره‌سازی گندم، برنج و حبوبات هندوستان در ایران در خصوص گندم صورت می‌پذیرد. سازماندهی برنامه‌های آموزشی تعاونی، ارائه خدمات فنی به تعاونی‌ها و تهیه سرمایه لازم برای اجرای آن هندوستان و ترکیه در هندوستان و ترکیه وزارتخانه مستقلی تحت عنوان وزارت تعاون وجود ندارد. تدوین سیاست‌های مناسب جهت رشد و توسعه در منابع نفت خام و ایمنی هندوستان و مالزی در این ارتباط وظیفه تامین کیفیت محصولات نفتی مورد تاکید وزارتخانه مصرف‌کننده هندوستان و در رابطه با بحث بازاریابی و فروش مورد تاکید وزارتخانه تجارت داخلی و امور مصرف‌کنندگان مالزی است. ب. فهرست فعالیت‌هایی که در شرح وظایف معاونت توسعه بازرگانی بدان پرداخته شده است، اما در حیطه وظایف و اختیارات متولیان حوزه بازرگانی کشورهای مورد بررسی وجود ندارد: نوع وظیفه مصادیق در رابطه با کشورهای دیگر بهسازی ظرفیت‌های مدیریت بازاری اتخاذ تدابیر لازم در زمینه به‌سازی و افزایش ظرفیت و نگهداری کالاها متناسب با نیاز کشور در چارچوب سیاست‌های بازرگانی داخلی با سازمان‌های ذی‌ربط معادل این مورد در کشور ترکیه به صورت ارتقای انبارهای عمومی می‌باشد. اعمال هماهنگی بادستگاه‌های ذی‌ربط در جهت فراهم آوردن زمینه‌های مناسب به‌منظور بکارگیری ظرفیت‌های خالی واحدهای تولیدی برای تنظیم و توسعه بازار اعمال نظارت‌های لازم بر فعالیت سازمان‌های وابسته در زمینه تامین، توزیع و نگهداری کالاها و خدمات معادل این مورد در کشور هندوستان تنها در رابطه با گندم، برنج و حبوبات کاربرد دارد. همکاری و هماهنگی بادستگاه‌های ذی‌ربط به‌منظور تخصیص بهینه یارانه برای کالاهای اساسی و ضروری معادل این مورد در کشور مالزی به‌صورت نظارت و ریشه‌کن نمودن سوءاستفاده در کالاهای یارانه‌ای می‌باشد. ایجاد زمینه‌های مناسب برای تقویت واحدهای صنفی به‌منظور تشکیل اتحادیه‌های صادراتی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری/ بررسی و شناخت مسائل و مشکلات صنوف و انجام اقدامات در زمینه ساماندهی آنها ایجاد انجمن‌های حرفه‌ای اصناف و بازرگانان در زمره وظایف وزارتخانه گمرکات و بازرگانی داخلی ترکیه می‌باشد. تنظیم روابط مناسب بین اتحادیه‌های صنفی و مجامع آنها از طریق ایجاد شورای عالی اصناف و ساماندهی واحدهای تولیدی،‌ توزیعی و خدمات فنی کوچک/ انجام اقدامات لازم برای تشکیل کمیسیون نظارت و انجام کلیه امور مربوط به ناظران و ارایه پیشنهاد به هیات عالی نظارت و شورای اصناف حمایت و پشتیبانی از اصناف و پی‌گیری و اخذ تسهیلات به‌منظور بهبود سطح کیفی و کمی محصولات تولیدی و افزایش صادرات کالاهای غیرنفتی اعمال سیاست‌های تشویقی برای استفاده از روش‌های الکترونیکی توسط اصناف تولیدی،‌ توزیعی و خدمات فنی البته در تجربه ترکیه موضوع گسترش تجارت الکترونیکی و خرده‌فروشی نظام‌مند تصریح شده است. پیشنهاد تدوین یا اصلاح قوانین در جهت حذف و کنترل انحصارت غیرضرور به‌منظور افزایش رقابت سالم بین عرضه‌کنندگان کالا و خدمات به‌جز چین که در آن موضوع انحصارات پرداخته شده است در سایر کشورهای مورد برررسی موضوع تشدید رقابت مورد تاکید است. ارائه پیشنهادات به‌منظور تسهیل صادرات خدمات فنی و مهندسی بر اساس توانمندی‌های اقتصاد داخلی این مورد در تجربه هندوستان به صورت ارزیابی و کنترل کیفی محصولات قبل از صادرات موجود است. تدوین معیار کنترل داخلی روسای اتحادیه و اصناف مشمول دستورالعمل مبازره با پولشویی/ بازرسی و نظارت بر اتحادیه‌های مشمول طرح مبارزه با پولشویی/ اطلاع رسانی به مشتریان اصناف مشمول طرح مبارزه با پولشویی تهیه پیشنهادات لازم جهت استاندارد‌سازی ساختارها،‌ فرآیندها و عملکرد بازار خدمات با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط تنها مورد به تجربه چین در زمینه استانداردسازی حرکات بازاری (به‌صورت باز، آزاد و رقابتی) بازمی‌گردد. ارائه راهکارهای جلوگیری از قاچاق - اجرای طرح‌های بازرسی در ایام خاص تجربه مشابه را می‌توان در مالزی یافت. ارائه راهکارها و ابلاغ سیاست‌ها در زمینه تنظیم فعالیت‌های اجرایی مربوط به تولید کالاهای داخلی به سازمان‌های ذی‌ربط تعیین ضوابط و نظارت بر عملکرد شرکت‌های نمایندگی خارجی و شعبات آنها مطالعه، بررسی و پیگیری تدوین و اجرای مصوبات و قوانین مربوط در بخش خدمات پس از فروش ج. فهرست فعالیت‌هایی که به‌صورت مشترک در شرح وظایف معاونت توسعه بازرگانی و رئوس وظایف و اختیارات متولیان حوزه بازرگانی کشورهای مورد بررسی وجود دارد: ردیف نوع وظیفه طراحی امور اجرایی بازرگانی داخلی تنظیم خط‌مشی‌ها و برنامه‌های اجرایی در امور بازرگانی داخلی تعیین خط مشی و انجام برنامه‌ریزی‌های اجرایی در رابطه با خدمات بازرگانی سیاست‌های مدیریت بازاری برآورد نیاز کالاهای اساسی، ‌حساس و ضروری به منظور رفع کمبودهای موجود و انجام ذخیره‌سازی برنامه‌ریزی جهت تامین و توزیع و تنظیم بازار کالاهای اساسی و پیش‌بینی ذخیره مورد نیاز پیش‌بینی و برنامه‌ریزی تامین کالاها به هنگام وقوع حوادث غیرمترقبه و مصارف خاص فصلی. حمایت از مصرف‌کننده ارائه پیشنهادهای لازم در جهت حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان فرآهم آوردن زمینه‌های مناسب در جهت اصلاح الگوی مصرف با سازمان‌های ذی‌ربط امور مربوط به ساماندهی بخش بسته‌بندی و توزیع بررسی و نظارت بر شبکه‌های توزیع در بخش‌های دولتی، خصوصی و تعاونی و تدوین و اعمال سیاست‌های لازم درجهت بهبود و توسعه شبکه‌های مذکور به‌منظور تسهیل در امر کالارسانی مطالعه و بررسی روش‌ها و فرآیندهای موجود در نظام توزیع کشور بررسی، پیگیری و سنجش اثرگذاری عوامل کمی و کیفی در عملکرد عاملین نظام توزیع ساماندهی صنعت بسته‌بندی کشور و پیشنهادات مصوبات و راهکارهای لازم در جهت توسعه آن سرعت‌بخشی به امور پیگیری و بررسی شکایات مطرح شده از سوی مشتریان، ‌حتی در مسائل جزئی مطالعه و بررسی جهت بسترسازی و ایجاد نهادهای غیردولتی به‌منظور توسعه بازار کالا و خدمات و ایجاد زمینه‌های پشتیبانی،‌ حمایتی و تشویقی لازم در مجموع موارد زیر جهت افزوده شدن به حوزه وظایف و اختیارات وزارتخانه در بخش بازرگانی داخلی پیشنهاد می‌شود: ایجاد برنامه‌های مصرف‌کنندگی هدفمند و ساماندهی امور حمایت از مصرف‌کنندگان؛ نظارت بر حسن اجرای مقررات ناظر بر کیفیت اقلام خوراکی؛ مرتب‌سازی بانک اطلاعات ناظر بر حوزه‌های تولیدی و توزیعی؛ ایجاد محیطی رقابتی برای توسعه و پرورش کسب‌وکارهای پویا و جلوگیری از ایجاد انحصارات؛ اجرای طرح‌های بهبود یکپارچه‌سازی مدیریت زنجیره تامین؛ ارائه خدمات مشاوره به بخش‌های غیردولتی؛ توسعه خدمات بازرگانی.