نعیمه بیطرفان - دانشگاه شاهرود
احمد غلامی - دانشگاه صنعتی شاهرود
حمید عباس دخت - شاهرود
مهدی برادران - شاهرود
فرحناز خلیقی سیگارودی - پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی شاهرود

آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) از مهم‏ترین گیاهان اسانس‏دار است که از آن در صنایع مختلف داروسازی، آرایشی، بهداشتی و غذایی استفاده فراوانی می‏شود. در این تحقیق اثر سطوح مختلف کود آلی ورمی‏کمپوست و کود زیستی قارچ میکوریزای آرباسکولار بر خصوصیات رشد، میزان اسانس و عملکرد آویشن مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش در شرایط مزرعه‌ای و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار در سه تکرار و در سال 1391 انجام شد. ورمی‏کمپوست در چهار سطح (0، 2، 4 و 6 تن در هکتار) به خاک اضافه شد و قارچ میکوریزا در سه سطح (بدون تلقیح، تلقیح با گلوموس موسه آ وگلوموس اینترارادایسزمورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که افزایش سطوح مختلف ورمی‏کمپوست باعث بهبود معنی‏دار در صفات ارتفاع بوته، عملکرد ماده‏ی خشک، درصد کلونیزاسیون، کلروفیلb، کلروفیل کل، درصد اسانس، عملکرد اسانس و عملکرد تیمول گردید. اثر سطوح مختلف قارچ میکوریزا بر کلروفیلb، کلروفیل کل و درصد کلونیزاسیون معنی‏دار شد. بررسی نتایج حاصل از ترکیب تیماری سطوح مختلف ورمی‏کمپوست و میکوریزا نشان داد که بهترین نتایج در مورد عملکرد اسانس، عملکرد تیمول، کلروفیلb و کلروفیل کل از کاربرد شش تن ورمی‏کمپوست در هکتار و عدم تلقیح قارچ مشاهده شد. بیشترین میزان کلروفیلa از مصرف چهار تن ورمی‏کمپوست در هکتار همراه با تلقیح توسط وگلوموس اینترارادایسز به دست آمد. همچنین نتایج نشان داد که درصد کلونیزاسیون در تیمار شش تن ورمی‏کمپوست و تلقیح با وگلوموس اینترارادایسز بیشترین مقدار بود.بیشترین درصد اسانس هم از تیمار شاهد ( بدون مصرف ورمی کمپوست و بدون تلقیح قارچ میکوریزا( به دست آمد.

تیمول, کود آلی, کلروفیل, کلونیزاسیون, کود زیستی