حمزه فعله گری - دانشگاه رازی کرمانشاه
محمد اقبال قبادی - دانشگاه رازی کرمانشاه
مختار قبادی - دانشگاه رازی کرمانشاه
سعید جلالی هنرمند - دانشگاه رازی کرمانشاه
محسن سعیدی - دانشگاه رازی کرمانشاه

طی سالیان اخیر پدیده ریزگردها و یا بعبارت بهتر طوفانهای گرد و خاک به یکی از مشکلات عمده کشور تبدیل شده است که علاوه بر کاهش کیفیت هوا تأثیر سوئی بر سلامت جامعه دارد. ریزگردها با رسوب بر اندامهای گیاهی و همچنین کاهش میزان نور رسیده به آنها تأثیر زیادی در کاهش عملکرد محصولات زراعی دارد. به همین منظور آزمایشی بصورت اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه در سال زراعی 94-1393 به انجام رسید، تیمار آبیاری بعنوان فاکتور اصلی در 2 سطح شامل آبیاری تکمیلی در مرحله غلاف دهی و دیم در کرتهای اصلی قرارگرفتند و اعمال ریزگردها بعنوان عامل فرعی در کرت های فرعی قرار گرفت. اعمال ریزگردها بصورت محلول پاشی (اسپری کردن) بود و تیمارهای آن شامل: (1) شاهد (بدون هیچ گونه تیماری) (2) محلول پاشی ریزگرد در مرحله رویشی، (3) محلول پاشی ریزگرد در مرحله غلاف دهی، (4) محلول پاشی ریزگرد در مرحله پرشدن غلاف، (5) شستشو در اواخر مرحله رویشی، (6) شستشو در اواخر مراحل غلاف‌دهی و (7) شستشو در اواخر مرحله رویشی و غلاف دهی بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که آبیاری تکمیلی و رسوب ریزگردها تأثیر معنی داری بر عملکرد و اجزای عملکرد دارند. تنش خشکی باعث کاهش عملکرد و اجزای آن شد. با اعمال ریزگرد در مراحل رویشی (86/67 گرم در متر مربع)، غلاف‌دهی (37/79 گرم در متر مربع) و پرشدن غلاف (52/79 گرم در متر مربع) عملکرد کاهش یافت که بیشترین کاهش عملکرد مربوط به مرحله رویشی بود. اما با شستشوی سطح برگ در اواخر مراحل رویشی و غلاف‌دهی (20/85 گرم در متر مربع) کاهش عملکرد تا حدودی جبران شد.

اعمال ریزگرد, شستشو, عملکرد و اجزاء عملکرد