زینب شیرزادی مرگاوی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
فائزه زعفریان - تربیت مدرس
میلاد باقری شیروان - دانشگاه فردوسی مشهد

نحوه توزیع سطح برگ و ماده خشک از فاکتورهای مؤثر بر میزان جذب تشعشع، تبخیر و تعرق کانوپی و در نهایت تجمع ماده خشک و عملکرد دانه در گیاهان محسوب می شود. به منظور بررسی توزیع عمودی سطح برگ و ماده خشک ریحان (Ocimum basilicum L.) و گاوزبان اروپایی (Borago officinalis L.) و در رقابت با علف‌های هرز تحت تیمارهای گیاهان پوششی، آزمایشی به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در مزرعه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1392 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل کاشت گیاهان پوششی ماش (Vigna radiate L.) و شبدر ایرانی (Trifolium resupinatum L.) در بین ردیف‌های ریحان و گاوزبان اروپایی بود، علاوه بر این دو تیمار کاشت خالص ریحان و گاوزبان اروپایی در شرایط وجین و عدم وجین علف‌های هرز در هر تکرار منظور شد. ارزیابی سطح برگ و ماده خشک هر یک از گیاهان در لایه‌های مختلف کانوپی (20-0، 40-20، 60-40، 80-60، 100-80، 120-100 و 140-120 سانتی‌متر)، در 75 روز بعد از کاشت انجام گرفت. نتایج نشان داد که توزیع عمودی سطح برگ ریحان در همه تیمارها به‌جز حضور علف‌های ‌هرز به بالاترین لایه کانوپی یعنی 60-40 سانتی‌متر محدود گردید. درحالی‌که توزیع عمودی ماده خشک در کانوپی ریحان در شرایط حذف علف‌های هرز در همه لایه‌های کانوپی حفظ گردید. هم‌چنین عدم حضور رقیب در مجاورت گاوزبان اروپایی موجب اختصاص سطح برگ و ماده خشک به هر سه لایه کانوپی گردید. مطالعه توزیع عمودی درصد سطح برگ و ماده خشک در گیاهان پوششی حاکی از آن بود که شبدر و ماش در مجاورت ریحان از یکنواختی توزیع در بین تمامی لایه‌ها برخوردار بودند.

ساختار کانوپی, شبدر ایرانی, کشت خالص, ماش