بررسی اثر کیفیت بقایای گیاهی بر روند معدنی شدن نیتروژن در خاک در شرایط رطوبتی متفاوت

به‌منظور بررسی روند تغییرات نیتروژن معدنی در خاک و چگونگی تأثیرپذیری آن از میزان رطوبت خاک و کیفیت بقایای گیاهی اضافه شده، تحقیقی در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح اسپلیت پلات در زمان بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار به اجراء درآمد. بقایای گیاهی شامل گندم (Triticum aestivum L.)، کلزا (Brassica napus L.)، ذرت (Zea mays L.)، سویا (Glycin max L.) و پنبه (Gossypium hirsutum L.) بود و از خاک بدون بقایا نیز به عنوان شاهد استفاده شد. رطوبت خاک شامل سه سطح30، 60 و 100 درصد ظرفیت زراعی بود. در این مطالعه از روش کیسه لاشبرگ استفاده شد و نمونه‌برداری در طی زمان با فواصل 10، 20، 50، 90، 140، 190، 240، 290، 340 و 390 روز پس از شروع آزمایش صورت گرفت. نتایج نشان داد که کیفیت بقایا تأثیر به‌سزایی بر میزان نیتروژن معدنی خاک داشت و افزودن بقایای گیاهی سبب غیرمتحرک شدن آن شد. همچنین نیتروژن معدنی در خاک دارای بقایای گیاهی در ابتدای آزمایش (50-10 روز اول بسته به نوع بقایا) کاهش و سپس افزایش یافت. میزان غیرمتحرک شدن نیتروژن در خاک دارای بقایای گندم و پنبه (با نسبت کربن به نیتروژن بالاتر) بیش از بقایای سایر گیاهان بود. در هیچ یک از خاک‌های دارای بقایای گیاهی، معدنی شدن خالص نیتروژن مشاهده نگردید و بالاترین میزان نیتروژن معدنی مربوط به خاک شاهد بدون بقایا بود. رطوبت خاک نیز به عنوان یکی از عوامل مهم تعیین‌کننده میزان تجزیه بقایا و فعالیت زیست‌توده میکروبی، معدنی شدن نیتروژن را تحت تأثیر قرار داد، به نحوی‌که با افزایش رطوبت خاک میزان نیتروژن معدنی نیز افزایش نشان داد.

کلیدواژه ها:

ظرفیت زراعی ، غیرمتحرک شدن ، کیسه لاشبرگ ، نسبت C:N