بررسی عوامل موثر بر شکل گیری حاشیه نشینی و ارتباط آن با امنیت (نمونه موردی: محله آبگیلک شهر قزوین)

پیامد گسترش شهرنشینی سریع در ایران، پیدایش شهرهای بزرگ و ایجاد مناطق حاشیه نشین با بافت نابسامان و مسکن نابهنجار است. حاشیه نشینی سبب رخ دادن اتفاقات و رویدادهای نا بهنجار میگردد که نه تنها بر خود بافت حاشیه نشین تاثیر می گذارد، بلکه سبب تاثیر به بافت های پیرامونی می گردد. می توان از عوامل موثر بر شکل گیری حاشیه نشینی به بیکاری، درآمد کم، و مهاجرت گسترده از محیط های شهری کوچک و روستاهای اطراف اشاره کرد که ناشی از عوامل اقتصادی (جاذبه های شهری بخصوص بهره مندی از شرایط بهتر زندگی در کسب درآمد، یافتن شغل، امکانات شهری و دافعه های روستایی) و دافعه های اجتماعی فرهنگی در محل سکونت قبلی بوده است و این امر موجب بروز انواع ناهنجاری ها از قبیل وجود ساخت و سازهای غیر مجاز و ایجاد سیمای نامطلوب، تراکم جمعیت، افزایش جرم و جنایت، آلودگی زیست محیطی، قانون گریزی و ... می شود. هدف این پژوهش بررسی عوامل موثر بر شکل گیری حاشیه نشینی و بررسی رابطه آن با امنیت بافت است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی - تحلیلی است که داده های مورد نظر از طریق مطالعه میدانی و کتابخانه ای جمع آوری شده است. است. در این پژوهش برای تحلیل اطلاعات از مدل استراتژیک SWOT استفاده شده است که شرایط وضع موجود محدوده آبگیلک را مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد، و در ادامه با توجه به وضعیت محدوده محله آبگیلک با بهره گیری از ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی QSPM راهبردهای به دست آمده مورد اولویت بندی قرارگرفتند که در نهایت تقویت وضعیت مالی خانوارها، استفاده از نیروی کار ارزان، پتانسیل بالای فضاهای بایر و سهولت تامین اراضی مورد نیاز از جمله تامین فضاهای تفریحی نظیر پارک ها و بوستان ها، افزایش سرانه فضای سبز در محله، جبران کمبود سرانه کاربری های آموزشی، فرهنگی، ورزشی و... با استفاده از زمین های بایر و مشارکت در بهبود وضعیت کالبدی محله راهبردهای مورد استفاده جهت بهبود وضعیت محله آبگیلک هستند.

کلیدواژه ها:

حاشیه نشینی ، امنیت ، مدل استراتژیک SWOT ، ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی QSPM ، محله آبگیلک