بررسی تطبیقی حکمت اشراق در معماری مساجد دوره صفویه و معاصر

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات هنر اسلامی، دوره: 17، شماره: 39
  • کد COI اختصاصی: JR_ISLART-17-39_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 639
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

لیلا اطمینان

گروه معماری، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

سید بهشید حسینی

استادیار گروه معماری، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

سیامک پناهی

استادیار گروه معماری، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران.

چکیده

معماری اسلامی مانند دیگر انواع معماری، با معرفت­شناسی و هستی ­شناسی در فرهنگ جامعه مرتبط است.برای درک معماری سنتی اسلامی، یا هر صورت دیگری از معماری سنتی، شناخت شیوه نگرش ­های سنتی به کلیت معماری و اجزایش ضروری است. مهم­ترین این اجزا فضا است. دوره صفویه(1135-907ق) یکی از دوره­ های درخشان معماری در ایران است. این دوره تاریخی یکی از حساس­ترین مقاطع تاریخی از نظر رونق فرهنگ و تفکر اسلامی نیز بوده است. در دوره معاصر با گسترش ارتباط با غرب معماری اسلامی نیز تا حدی تحت تأثیر نوآوری­ های جدید قرار گرفت. مسئله ­ای که می­توان اینجا مطرح کرد میزان تأثیرپذیری معماری عصر صفویه و معماری دوره معاصر از نظر وجود نشانه­ های حکمت اشراق در آنهاست. این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه ­ای و مشاهدات میدانی انجام شده است. معماری مسجد جامع اصفهان و مسجد الغدیر تهران به عنوان نمونه ­های بارز معماری دوره صفویه و دوره معاصر به عنوان دو اثر معماری مورد واکاوی قرار گرفته است و یافته­ های پژوهش حاکی از این است  که عالم مثال در ذهن معمار دوره صفوی براساس آیات و روایات است، لذا در معماری مسجد امام اصفهان، حکمت اشراق به گونه­ای آشکار بازتاب یافته است. در مسجد الغدیر خلوص احجام به کار رفته، به کارگیری مصالح و تزیینات آجری و کاشی­کاری در نما، استفاده از عناصر و مفاهیم معماری گذشته و بیان جدیدی از آن­ها، بیانگر تأثیر نهضت­های پست مدرنیسم در معماری دوره معاصر است. اهداف پژوهش 1.بازشناسی نشانه­های حکمت اشراق در  مسجد جامع اصفهان و مسجد الغدیر تهران 2. بررسی تطبیقی معماری مسجد جامع اصفهان و مسجد الغدیر تهران سؤالات پژوهش 1.حکمت اشراق چه تأثیری بر معماری مسجد جامع اصفهان و مسجد الغدیر تهران دارد؟ 2. معماری مسجد امام اصفهان با مسجد الغدیر تهران چه شباهت­ها و تفاوت­هایی با یکدیگر دارند؟

کلیدواژه ها

مسجد امام اصفهان, مسجد الغدیر تهران, حکمت اشراق, معماری صفویه, معماری معاصر

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.