جلوه های پایداری افغانستان در شعر جابر قمیحه، بررسی موردی دیوان «لِجهادِ الأفغانِ أُغَنِّی»

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: دوفصلنامه زبان و ادبیات عربی، دوره: 12، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JALL-12-1_008
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 409
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حامد پورحشمتی

دانش آموخته دکتری رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

کبری روشنفکر

دانشیار رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

شعر پایداری در کنار عمده نگاه و کارکردهای ملّی و میهن­پرستانه­ی خود، دارای نوعی رسالت جهانی و بی‌حد و مرز است؛ چراکه با تمام قابلیت­های فنی و ادبی خود در جهت دادخواهی و برانگیختن افکار عمومی نسبت به تحوّلات ناگوار در سرنوشت سیاسی و اجتماعی سرزمین­های مختلف به کار می­رود. سرزمین افغانستان همواره در طول تاریخ، از حضور بی­دلیل دشمنان خارجی و نظام خودکامه­ی داخلی درصحنه‌ی سیاسی خود رنج‌برده است، درواقع حضور استعمارگر روس و انگلیس در این سرزمین و استبداد نظام­های حکومتی وقت که سرانجام با پیروزی مردم افغانستان در آوردگاه­های مختلف همراه بوده است، جلوه و تجسّمی جهانی از پایداری و اجنبی­ستیزی این سرزمین پدید آورد و شاعران دیگر از سرزمین­های مختلف را بر آن داشت تا در اشعار خود، با محوریت و مضمون پایداری افغانستان به توصیف و تحسین این جنبش مردمی بپردازند. نمونه­ای از این شاعران، جابر قمیحه، شاعر معاصر مصر است که در دیوانی تحت عنوان «لِجهادِ الأفغانِ أُغَنِّی» به تبیین و توصیف زوایای مختلف مقاومت در افغانستان می­پردازد. این پژوهش نیز با در پیش­گرفتن روش توصیفی – تحلیلی بر آن است تا به مهم­ترین درون­مایه­ها و کارکردهای فنّی پایداری در دیوان مذکور اشاره نماید. از جمله نتایج این پژوهش حاکی از آن است که شاعر در تبیین درون­مایه­های پایداری افغانستان، مضمون و اندیشه ایثار و فداکاری را در قالب­های دین­مداری و خداباوری به‌عنوان رمز موفقیت پایداری افغانستان معرفی می­کند و در تبیین آثار و پیامدهای جنگ، بر آسیب­پذیری و دردمنشی کودکان افغان در جهت برانگیختن حسّ مسئولیت اجتماعی تأکید دارد. شاعر در بعد فنّی، به فراخوانی شخصیت­های دینی، به‌ویژه الگوبرداری از شخصیّت پیامبر گرامی اسلام می­پردازد و از سوی دیگر با هم­صدایی و وام­گیری آگاهانه از متن غایب به‌ویژه تعابیر و مفاهیم قرآنی در جهت انتقال بهتر مضمون پایداری و ارتباط آن با موضوعات ملّی و میهنی تمایل نشان می­دهد.

کلیدواژه ها

شعر پایداری, جابر قمیحه, دیوان «لِجهادِ الأفغانِ أُغَنِّی», فراخوانی شخصیّت‌ها

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.