بدایه‌ای که بدایه نیست: آسیب‌شناسی کتاب بدایةالحکمه به‌مثابه متن آموزش فلسفه اسلامی

اکثر صاحب نظران، مدرسان و حتی دانشجویان فلسفه معتقدند که نظام آموزشی دانشگاه در رشتة فلسفه اسلامی، ناکارآمد و دافعة آن بیش از جاذبه آن است. این وضعیت نامطلوب، معلول علل متعددی است که متن آموزشی یکی از مهم‌ترین این مؤلفه‌هاست. هدف این نوشتار بررسی آسیب‌شناسانة کتاب بدایةالحکمه - اصلی‌ترین کتاب آموزشی در مقطع کارشناسی رشتة فلسفه اسلامی - است که علامه محمدحسین طباطبایی به سال 1390 ﻫ.ق آن را نگاشته است. این کتاب منبع رایج و اصلی برای 24 واحد در رشتة فلسفة اسلامی است و گرچه اکثر استادان فلسفه ضمن اذعان به ویژگی‌های مثبت این اثر، آن را یک متن آموزشی مناسب نمی‌دانند، به نظر می‌رسد مقام علمی نویسنده - و البته نبود منبع مناسب دیگر - سبب شده است که تاکنون نوشتار مستقل و مفصلی دربارة نقص‌های آموزش این کتاب ارائه نشود. درواقع، گرچه کتاب بدایةالحکمه به‌لحاظ آموزشی نقاط قوت و مثبتی دارد، اما نقاط ضعف و نقص‌های آن به‌قدری جدی و مهم است که به‌طور قطع می‌توان مدعی شد کتاب فاقد ویژگی‌های لازم منبعی برای آموزش فلسفة اسلامی است و تأثیرات منفی آن در آموزش فلسفه از فواید آن بیشتر است. در این مقاله، ضمن معرفی اجمالی کتاب مورد نظر و ارائة نقاط مثبت آن، به‌تفصیل، نقص‌ها و ضعف‌های آن بررسی شده است.

کلیدواژه ها:

بدایةالحکمة ، فلسفة اسلامی ، آموزش فلسفه ، فلسفة دانشگاهی ، آسیب‌شناسی فلسفه