علیرضا مشرقی - دانشجوی دکتری مهندسی آب و سازه های هیدرولیکی، گروه عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
محمدرضا جعفرزاده - استاد، گروه عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

در مقاله حاضر تاثیر افزایش زبری کانال بر امواج مورب عرضی ایجاد شده در اثر ورود جریان جانبی 90 درجه مستغرق به کانال با جریان فوق بحرانی بررسی گردید. در این مدل یک کانال با زبری های متفاوت و جریانی فوق بحرانی با اعدا فرود مختلف ایجاد و یک جریان جانبی با زاویه 90 درجه به این کانال وارد می شود. بر اثر برخورد جریان جانبی به جریان اصلی امواج عرضی مورب در کانال ایجاد میگردد. ارتفاع و موقعیت امواج عرضی مورب به ازای تغییر اعداد فرود جریان و زبری کانال اندازه گیری شده است. با افزایش زبری کانال امواج مورب به سرعت مستهلک و جریان نسبتا یکنواختی برقرار می شود و عمق نرمال جریان تا حدود 2 برابر نسبت به حالتی که کف کانال صاف است افزایش می یابد. زبرتر شدن کانال ارتفاع امواج را افزایش داده و در زبری 0/022 عمق ماکزیمم در دیواره خارجی تا حدود 1/7 برابر عمق اولیه می گردد و درکانال با زبری بسیار درشت تا حدود 10 درصد حالت صاف، عمق بیشتری برای موج ماکزیمم مشاهده گردید. با زبرتر شدن کانال، تا عدد فرود 2/1 ارتفاع امواج افزایش می یابد و تا حدود 2/2 در دیواره خارجی و 1/8 در دیواره داخلی می رسد و پس از آن ارتفاع امواج کاهش می یابد. همچنین افزایش زبری موجب کاهش میزان انتقال موقعیت قله موج بر اثر افزایش عدد فرود در کانال می گردد.

ضریب زبری، جریان فوق بحرانی، عدد فرود، کانال باز، جریان جانبی