مریم صالحی نیا - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد.
سیده مهری موسوی - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی (ادبیات تطبیقی) دانشگاه فردوسی مشهد

حکایات کلیله و دمنه در طول تاریخ در زبانهاي مختلف و به طور کامل یا گزیده، به دست شاعران به نظم در آمده اند.از جمله این بازنویسی ها، سه منظومه کامل کلیله و دمنه هستند که در اعصار مختلفی از تاریخ ایران به رشته نظم درآمده اند.شاعران این آثار (قانعی، جمهري و فخر طباطبایی)، با توجّه به شرایط روزگار خود، مطالبی را به متن افزوده اند که بر اساس نظریّه لباو، ارزیابی (Evaluation) نامیده میشود. در این پژوهش، حکایت »زاهدي که پادشاه او را کسوتی داد« از متن نصراالله منشی برگزیده شده است و ساختار و محتواي آن در سه منظومه کلیله و دمنه بررسی و مقایسه شده است. بررسی ساختار روایت به شیوة جدا سازي اجزاي روایت انجام شده است که نشان میدهد در منظومه قانعی، بیشتر ارزیابی ها از نوع بیرونی است و در منظومه جمهري بیشتر از نوع درونی است؛ فخر طباطبایی نیز هر دو نوع ارزیابی را به صورت تقریباً مساوي به کار برده است. همچنین از لحاظ محتوایی، قانعی بیشتر به مضامین اجتماعی و سیاسی توجّه داشته است، جمهري در اکثر مواقع به وقایع روایت پرداخته است و فخر طباطبایی، توجّه بسیاري به تعالیم اخلاقی نشان داده است.

منظومه کلیله و دمنه، الگوی لباو، ارزیابی، قانعی طوسی، جمهری، فخر طباطبایی