گفتاری پیرامون ساخت موصولی و کاربرد آن در زبان فارسی

ساخت موصولی در زبان فارسی داراي نکات قابل توجهی است که تاکنون به برخی از آن نکات همچون محدودیت هاي کاربرد بند موصولی، انتقال بند موصولی به جایگاه پس از فعل جمله و علل جابجایی بند موصولی کمتر توجه شده است. پژوهش حاضر با هدف طرح و پاسخگویی به نکات فوق با روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته است. یافته هاي پژوهش در موضوع محدودیت هاي کاربرد بند موصولی بیانگر آن است که بندهاي موصولی توضیحی به طور معمول براي هسته ي گروه اسمی پیش از خود در نظر گرفته میشوند. چنانچه گروه اسمی پیش از بند موصولی توضیحی عبارت مصدري باشد، بند موصولی براي همه عبارت مصدري تعبیر میشود. محدودیت دیگر بندهاي موصولی، امکان درونه گیري بندهاي موصولی است. در موضوع جابجایی بندهاي موصولی نتیجه گیري شده بندهاي موصولی توصیفی با هر نقشی که در جمله داشته باشند، میتوانند در صورت وجود شرایط لازم در جایگاه پس از فعل اصلی ظاهر شوند. در حالت معمول بیشتر آن دسته از بندهاي موصولی توصیفی که به فعل اصلی نزدیک هستند، جابجا می شوند. حرکت بند موصولی توضیحی در مقایسه با بند موصولی توصیفی از محدودیت گسترده تري برخوردار است؛ به طوري که میتوان گفت جابجایی این نوع بند موصولی به نوع و نقش گروه اسمی پیش از بند بستگی دارد. گاهی بند موصولی توضیحی پس از فعل متمم پذیر، همانند بند متممی فرض میشود. موضوع علل جابجایی بندهاي موصولی نیز با دلایلی همچون برجسته سازي، ترس از انقطاع رشته کلام و محدودیت ها یا الزامات متنی قابل تبیین است.

کلیدواژه ها:

ساخت موصولی ، حرکت بند موصولی ، زبان فارسی.