مطالعه تطبیقی برنامه ریزی منابع آب با استفاده از مدل های شبیه سازی weap و Vensim (مطالعه موردی :سد مخزنی تنگ سرخ در حوزه رودخانه بشار)

کمبود منابع آب در دسترس از یک سو و از سوي دیگر افزایش مداوم تقاضاي آب، موجب بر هم خوردن تعادل در سیستم هاي عرضه تقاضاي منابع آب شده است. بنابراین برنامه ریزي براي تخصیص کارآمد منابع آب اهمیت بسیاري پیدا کرده است . در این تحقیق شبیه سازي بهره برداري سیستم سد تنگ سرخ با استفاده از روش پویایی سیستم و مدل Weap براي یک دوره آماري 480 ماهه انجام شده است. عملکردو نتایج دو مدل در زمینه فرمول بندي مدل تخصیص، الگوریتم حل و چگونگی احتساب اولویت هاي عرضه و تقاضا مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهند که خروجی هاي هر دو مدل بسیار شبیه یکدیگر می باشند؛ با این تفاوت که زمان اجراء مدل در نرم افزار Weap اندکی طولانی تر از VENSIM در شرایط یکسان می باشد. در کل چنین میتوان نتیجه گرفت که مدل ساخته شده در VENSIM را میتوان توسط مدل Weap تصدیق و تایید نمود. در ادامه پارامترها و متغیرهاي مدل (مانند حجم ذخیره مخزن، حجم ورودي به مخزن، میزان نشت، مقادیر تبخیر از سطح دریاچه، میزان نیاز کشاورزي و میزان نیاز شرب) تعیین گردید و تحلیل حسّاسیت بر روي آنها صورت پذیرفت. با احداث سد مخزنی تنگ سرخ با حجم 71/12 میلیون مترمکعب متناظر با تراز نرمال 2038 متر از سطح دریا در شرایط رسوب گذاري 50 ساله و تعیین تراز حداقل بهره برداري متناظر با 2020 متر از سطح دریا، تأمین مصارف زیست محیطی به میزان 57/41 میلیون متر مکعب در سال با درصد تامین حجمی 99/76 ، مصارف شرب شهر یاسوج به میزان 45/71 میلیون مترمکعب در سال با درصد تأمین حجمی 96/57 مصارف شرب شهر شیراز به میزان 53/57 میلیون مترمکعب در سال با درصد تأمین حجمی 89/50 و تأمین مصارف کشاورزي به میزان 19/68 میلیون مترمکعب در سال با درصد تأمین حجمی 90/52 مقدور می گردد. در انتها بر اساس شبیه سازي منابع و مصارف آب و تعیین بیلان آبی و انجام سناریوهاي محتمل منابع آب، گزینه هاي مناسب مدیریت منابع آب پیشنهاد گردید و براي این سناریوهاي پیشنهادي، وضعیت تخصیص منابع آب و مدیریت بهره برداري پذیرفت. در این سناریوها به بررسی افزایش ارتفاع سد، تغییر الویت نیازها و کاهش تامین نیاز زیست محیطی پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

بهره برداری بهینه از مخزن سد ، شبیه سازی ، Weap ، Vensim ، سد مخزنی تنگ سرخ