تحلیل ساختار سورۀ شمس بر مبنای نظریۀ کنش گفتاری جان سرل
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش های ادبی - قرآنی، دوره: 8، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_PAQ-8-2_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 501
نویسندگان
استادیار گروه الهیات دانشگاه اراک
استاد تمام گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اراک
چکیده
کاربست مباحث زبانشناسی در مطالعۀ متون دینی از جمله قرآن کریم، به خوانش نظام‌مند آن کمک میکند. یکی از زیر شاخه‌های زبانشناسی، کاربردشناسی زبان است که در رویکردهایی مانند نظریۀ کنش گفتاری نمود می‌یابد. با عنایت به محوریّت تهذیب در سورۀ شمس و ترسیم نظام ارزشی مطلوب در این سوره، پژوهش حاضر با هدف تبیین ساختار سورۀ شمس و با روش توصیفی- تحلیلی در صدد پاسخگویی به این سوال است که گونههای مختلف کنشهای گفتاری در سورۀ شمس کدامند؟ و از تحلیل این کنشها و روابط بین آنها چه نتایجی حاصل می شود؟ بازیابی کنشهای گفتاری در پاره گفتارهای موجود، حاکی از ساختار سه بخشی سوره شمس است. پیام اصلیِ سوره در قالب کنش اظهاری، نظام ارزشی جدیدی را تعریف میکند. کنش تعهّدی در قالب سوگندهایی که از موارد کاملاً مشهود و محسوس به سمت امور غیبی و غیر محسوس، سیر میکند اطمینان‌بخشی و بیان اهمیت موضوع را برای گفته‌یابان فراهم مینماید. در واقع گوینده گفتمان قصد دارد به واسطۀ سوگندهایی که یاد میکند، مخاطب را به کنشی که در نظر دارد و اتخاذ وضعیت مطلوبی که در مقابل وضعیت نامطلوب ترسیم می‌شود، سوق دهد. تعهّدی که در این پاره گفتارها رقم می‌خورد به این معنی است که گفته یابان، هر یک از دو مسیر اعلام شده در آیات نهم و دهم (به عنوان جواب سوگند) را برگزیند، به تحقیق به آن عاقبت و سرنوشت دچار می‌شود. در آیه پایانی، ]وَ لَا یخَافُ عُقْبَاهَا[ در قالب کنش اظهاری بر تحقّق عقاب تأکید می‌شود.کلیدواژه ها
سوره شمس, کنش گفتاری, جان سرل, بافت موقعیّتاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.