بررسی نظرهای زبانی در المعجم شمس قیس

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه فنون ادبی، دوره: 11، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_LIAR-11-3_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 355
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

طاهره موسی زاده مقدم

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم، قم، ایران

محمود مهرآوران

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم، قم، ایران

اقدس فاتحی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

کتاب المعجم فی معاییر اشعار العجم شمس قیس رازی از متون قرن هفتم، در موضوع بلاغت، عروض، قافیه و یکی از مهم‌ترین منابع برای سخن‌سنجی است. نویسنده در بخش قافیه علاوه بر قوانین قافیه، مطالبی در دستور زبان و موضوعات زبان‌شناسی مطرح کرده که یکی از قدیمی‌ترین نوشته‌ها دربارۀ خودِ زبان و تحولات آن است. در این مقاله نظرهای گوناگون شمس قیس با دسته‌بندی موضوعی در زبان‌شناسی بررسی و تحلیل شده‌است. شمس قیس در این کتاب گاهی به نکاتی اشاره می‌کند که آگاهی از آنها، برای تلفظ صحیح واژگان ارزشمند است و برخی از مسائل مربوط به تاریخ زبان فارسی نیز در آن نهفته‌است. نگاه شمس قیس به زبان معیارِ زمان خود، آشنایی با برخی ویژگی‌ها در گویش‌های خراسان قدیم، نام‌گذاری آواها و حروف، درستی یا نادرستی برخی از نطرات وی حاصل این نوشتار است و نشان می‌دهد که در گذشته‌های نسبتاً دور نیز نگاه زبان‌شناختی به خود زبان بوده، اما تفاوت‌هایی با امروز داشته‌است.

کلیدواژه ها

المعجم, شمس قیس, نظرات زبانی, تحولات آوایی, پسوندها

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.