نمود ایدئولوژی در لایه‌های بلاغی و زبانی شعر آیینی معاصر در سة دهه اخیر

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه فنون ادبی، دوره: 12، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_LIAR-12-4_010
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 473
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

جعفر عباسی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

مرادعلی واعظی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

ابراهیم محمدی

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

شعر آیینی در دهه­های اخیر قلمروهای معنایی، تصویری و ساختاری جدیدی را تجربه کرده است. این گونة شعری به‌منزلة یک متن ایدئولوژیک، ظرفیت تحقیق و بررسی از این حیث را داراست. پیوند معنادار عناصر شعری با یکدیگر را می‌توان با واکاوی در اجزای زبانی و بلاغی شعر یافت. برخی از متون بافتی ایدئولوژیک دارند و آرمان­های اجتماعی مذهبی یا فرهنگی گروه خاصی را در خود نهفته دارند. یکی از راه­های پی‌بردن به این باورهای و آرمان­های جمعی، تحلیل عناصر زبانی و بلاغی شعر برمبنای اعتقادات و نگرش­های نویسندگان و شاعران است. این تحقیق که به­روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه­بر منابع کتابخانه انجام شده است، به این مسئله می­اندیشد که ایدئولوژی خاص شعر آیینی را چگونه می­توان با کالبدشکافی زبانی و بلاغی ردیابی کرد؟ به تعبیری دیگر کدام گزاره­های بلاغی و زبانی بیشتر توانسته­اند محمل القای اندیشه و نمایش ایدئولوژی خاصی باشند؟ بررسی­ها نشان می­دهد از نظرگاه زبانی به ترتیب واژگان نشان­دار، تأکیدها و تکرارها، وجهیت افعال و بیشترین رابطه را با کلیت متن ایجاد کرده و باعث آفرینش و هدایت حوزة اندیشگانی شعر شده­اند. ازحیث بلاغت نیز استعاره و تلمیح به­شکل معناداری توانسته­اند چندین برابر دیگر سازه­های بلاغی، مواضع ایدئولوژیکی شاعران را نشان دهند.

کلیدواژه ها

شعر آیینی, سبک, عناصر شعری, مبانی ایدئولوژیک

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.