تبیین الگویی از راه یابی در شهر با رویکرد روان‌شناسی محیطی(مطالعه موردی: 11 محور پیاده مدار شهر تهران)
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: فصلنامه نگرش های نو در جغرافیای انسانی، دوره: 11، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_GEOIAU-11-4_029
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 366
نویسندگان
دانشجوی دکترای شهرسازی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران، ایران
دانشیار گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات ،دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران.
دانشیار گروه برنامه ریزی شهری، واحد تهران مرکز ی ،دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران.
استادیار گروه شهرسازی، واحد تهران مرکزی ،دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران.
چکیده
چکیده تسهیل در فرآیند راه یابی و تشخیص این که افراد در یک مجموعه از عملکردهای متفاوت در شهر، چگونه و از چه مسیرهایی به مقصدهای مورد نظرشان می رسند، ضرورتی اجتنابناپذیر است که معمولاً در فرآیند برنامه ریزی یک شهر نادیده گرفته می‌شود. راه یابی، به معنای توانایی افراد برای رسیدن به مقاصد فضایی خود در محیط‌های جدید و پیچیده، همانند محیط‌های آشناست که با تکیه بر دانش فضایی و قابلیت های فردی صورت می‌گیرد. هدف اصلی این مقاله، دست یابی به الگویی جهت ارتقاء فرآیند راه یابی در شهر با بهره گیری از دانش روان‌شناسی محیطی است. روش تحقیق در این پژوهش، از حیث هدف، توسعه ای- کاربردی است که راهبردی ترکیبی (آمیخته) دارد و معیارهای کمی و کیفی را توأمان مدنظر قرار می‌دهد؛ لذا با روش تحلیل محتوا مبتنی بر پیشینۀ نظری و عملی موضوع، مؤلفه های کیفی پژوهش استخراج و مدل مفهومی پژوهش تدوین شد. سپس مدل عملیاتی پژوهش که در آن معیارهای محیطی و انسانی مؤثر بر فرآیند راه یابی که متأثر از دانش روان‌شناسی محیطی است، معرفی گردید. روایی محتوایی و ظاهری معیارهای کیفی توسط کارشناسان و با بهره گیری از ابزار پرسش نامه تایید و پایایی آن نیز بوسیله آزمون آلفای کرونباخ، تأیید شد. در ادامه، برای اعتبارسنجی پژوهش و نتایج حاصله از بخش کیفی، مطالعه تطبیقی (قیاسی) در 11 محور پیاده مدار شهر تهران انجام شد؛ معیارهای کیفی و کمی، با ابزار پرسش نامه و نظرسنجی از کارشناسان و شهروندان، وزن دهی شده و با بکارگیری روش الکتره، رتبه‌بندی و ارزیابی محورهای پیاده انجام شد تا درک واقع بینانه ای از عوامل مؤثر بر ارتقاء فرآیند راه یابی در شهر فراهم آید. یافته‌های پژوهش بیان گر این مطلب است که خیابان صف (سپهسالار)، بیشترین ویژگی‌های مؤثر در تسهیل فرآیند راه یابی را دارد. نتایج برگرفته از روش الکتره نشان می‌دهد مادامی که مولفۀ حفاظت و امنیت تسهیل نگردد، نمی‌توان فرآیند راه یابی را تسهیل نمود؛ سایر ابعاد برآمده از رویکرد روان‌شناسی محیطی نیز بر اساس اولویت، شامل عدالت در دسترسی، لذت بردن، هویت، راحتی و تحرک (دسترسی) هستند؛ الگوی پیشنهادی این پژوهش می‌تواند به مثابه مبنایی برای برنامه ریزی در تسهیل فرآیند راه یابی با رویکرد روان‌شناسی محیطی در هر فضای شهری دیگری مصداق یابد.کلیدواژه ها
واژه‌های کلیدی: راه یابی (جهت‌یابی فضایی), روان‌شناسی محیطی, محورهای پیاده, روش الکترهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.