ارزیابی توان اکولوژیک شهر همدان به منظور توسعه پایدار شهری با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه نگرش های نو در جغرافیای انسانی، دوره: 12، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_GEOIAU-12-1_029
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 410
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

جواد نگاهداری

دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران

مجید شمس

استاد گروه جغرافیا، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران

چکیده

چکیده امروزه با توجه به رشد صعودی جمعیت و پیشرفت صنعت شهرسازی، یکی از مسائلی که مدیران و برنامه­ریزان شهری با آن مواجه هستند توسعه پایدار شهری است. خصوصیات مهمی مانند مشخصات فیزیکی، اقلیمی، اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی، چارچوب شکل­گیری یک شهر را ایجاد می­کنند. از مهم‌ترین ویژگی­های شهر در روند توسعه آن، خصوصیات اکولوژیکی و اقلیمی است که متأثر از شرایط مکانی منطقه است. نقشه­های توسعه شهری به عنوان یکی از ملزومات در مدیریت و برنامه­ریزی کلان‌شهری است. بر این اساس، در این پژوهش ابتدا با بررسی مطالعات پیشین به شناسایی و دسته­بندی معیارهای مؤثر و ضریب تأثیر آن‌ها در تعیین توسعه شهری پرداخته شده است که معیارهای فاصله از آب­های جاری سطحی (رودخانه­ها)، دسترسی به راه­های اصلی، فاصله از گسل­های اصلی و فرعی، نزدیکی به توسعه­ فیزیکی فعلی شهر، نوع کاربری اراضی، مشخصات زمین­شناسی، جنس خاک، شیب، ارتفاع، جهت شیب و پارامترهای اقلیمی (شرایط آب و هوا) مورد توجه قرار گرفت. پس از آن، محققین با استفاده از معیارهای مذکور، سعی در ارزیابی توان اکولوژیکی در توسعه شهری در شهر همدان نموده­اند. در این راستا، از یک مدل تحلیلی بر پایه سیستم اطلاعات مکانی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. با تلفیق معیارها در محیط نرم­افزار ArcGIS، نقشه توسعه شهری شهرستان همدان در چهار کلاس بسیار مناسب، مناسب، نامناسب و بسیار نامناسب تولید شد. نتایج به دست آمده نشان می­دهند که %43/8 (حدود 18040 هکتار) از مساحت کل شهر همدان در طبقه بسیار مناسب جهت توسعه شهری قرار دارد.  

کلیدواژه ها

واژگان کلیدی: سیستم اطلاعات مکانی, شهر همدان, فرآیند تحلیل سلسله مراتبی, توسعه پایدار شهری, ارزیابی اکولوژیکی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.