کاربرد ظن در قرآن کریم: تأملی حول اقوال مفسران در تفسیر "ظن" به یقین
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: دوفصلنامه دین و دنیای معاصر، دوره: 6، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_PAVAH-6-1_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 312
نویسندگان
کارشناس ارشد معارف قرآن، دانشگاه مفید، قم، ایران.
چکیده
گمان و یقین دو مفهوم متضاد هستند که در قرآن، هرکدام با الفاظ مستقل آمده‌اند؛ ولی لغت‌شناسان و مفسران بسیاری واژه ظن را دارای دو معنای متضاد شک و یقین دانسته‌اند. بسیاری از متکلمان و مفسران باورمندند که عقیده باید یقینی باشد و ظن در مسائل اعتقادی معتبر نیست و درنتیجه آیاتی که ظن به مسائل اعتقادی را مطرح کرده است حمل بر یقین کرده یا به تأویل برده‌‌اند و واژه ظن را از واژگان اضداد دانسته‌اند که دارای دو معنای ظن و یقین است. این پژوهش با بررسی کاربردهای واژه ظن در نزد عرب و در قرآن کریم و با توجه به قرائن درونی و بیرونی آیات دارای واژه ظن و اقوال مفسران ذیل هر آیه، به مطالعه و بررسی جهان‌بینی قرآن در مورد ظن پرداخته است؛ همچنین بررسی می‌کند که آیا این واژه در دو معنای متضاد گمان و یقین به‌کاررفته است یا بازگشت تمام کاربردهای قرآنی آن به معنای اصلی ظن، یعنی گمان است. افزون بر این، در این پژوهش آشکار می‌شود که کاربردهای واژه ظن در نزد عرب و در قرآن کریم قرینه‌ای بر حمل ظن بر یقین - در آیاتی که مفسران به معنای یقین تفسیر کرده‌اند - به دست نمی‌دهد و حمل آیات بر معنای غالب ظن، یعنی گمان در منطق قرآن، مانعی ندارد و چه‌بسا مطابق اصل ظهور و علم و حکمت باری‌تعالی است.کلیدواژه ها
معناشناسی الفاظ قرآن, ظن در قرآن, یقین در قرآن, معنای حقیقی ظن, معنای مجازی ظناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.