جهان‏بینی جغرافیایی سلفیت جهادی و آینده‌ی ژئوپولیتیک غرب آسیا؛ با تاکید بر تحولات عراق و سوریه

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه علوم سیاسی، دوره: 21، شماره: 84
  • کد COI اختصاصی: JR_JCKE-21-84_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 379
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

هادی معصومی زارع

گروه مطالعات مطنقه ای / دانشگاه تهران

محمدصادق کوشکی

استادیار گروه مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی جریان‎های موثر در انحطاط ژئوپولیتیکی در منطقه‌ی غرب آسیا و سیر تحولات سیاسی-ژئوپولیتیکی این منطقه و تاثیر جهان‏‌بینی جریان‏‌های جهادگرای سلفی بر شکل‎گیری سیر جدید انحطاط ژئوپولیتیکی منطقه است. در این مقاله تلاش گردید تا به دو سیر مهم و اساسی در سیر انحطاط ژئوپولیتیک منطقه‌ی غرب آسیا یعنی تنزل الگوی نظم خلافت به الگوی ناسیونالیستی عربی-ترکی، و در نهایت تنزل این الگو به الگوی نظم خرده هویت‏گرایانه پرداخته و ضمن بررسی چالش‌ها و آسیب‌های پدیدآمده در این دو سیر، جهان‎بینی جریان‎های سلفیِ جهادی در دوره‌ی پس از اشغال عراق (م2003-2018) مورد بررسی قرار گیرد و کیفیت دامن‌زدن آن به دومین سیر تنزل و انحطاط ژئوپولتیک منطقه واکاوی گردد. شیوه پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و اطلاعات با روش مطالعه کتابخانه‌ای گردآوری شدند. یافته‏‌ها نشان داد، جهان‌‏بینی جغرافیاییِ جن‌بش‏هایِ سلفیِ جهادی نقش مهمی در شکل‎گیری آنارشیِ هویتی، تحریک خرده هویت‎های موجود و در نهایت زمینه‌سازی برای درهم‌ شکسته ‌شدن یا تضعیفِ نظم ژئوپولیتیکیِ برآمده از قرارداد سایکس-پیکو در منطقه غرب آسیا داشته است. جنبش‎های مزبور، با نفیِ خشونت‏بار و نظامی‎محورِ مرزهای ساختگیِ موجود در منطقه‎ی غرب آسیا، بر سه حوزه‌ی مختلف: خرده هویت‎های سنّی در داخل قلمرو دولت- ملت‎های منطقه، سایر خرده هویت‏های موجود در داخل قلمرو هر دولت- ملت و در نهایت سایر گروه‏های خرده هویتی در خارج از مرزهای ملیِ کشورهای منطقه (اعم از سنّی و غیرسنّی) تاثیر گذاشته و نوعی از آنارشی و انحطاط ژئوپولیتیکی را پدید ‎آورده است که می‌تواند تجزیه‌ی دگرباره‌ی منطقه را درپی داشته باشد.

کلیدواژه ها

سلفیت جهادی, منطقه‌ی غرب آسیا, انحطاط ژئوپولیتیکی, آنارشی هویتی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.