بندسارها روشی مناسب برای زراعت سیلابی (مطالعه موردی: جلگه ماژان)

بخش عمده کشورما ایران دارای اقلیم خشک ونیمه خشک است و همواره با کمبود آب مواجه است. با افزایش جمعیت نیاز به آب نیز روز به روز افزایش می یابد وبرای رفع این نیاز برداشت از آبهای زیرزمینی بیشتر شده وما با بیلان منفی در آب های زیرزمینی مواجه شده ایم.مردم مناطق خشک ونیمه خشک با شناخت این نیاز در مواجهه با مشكلات کم آبی وسیلاب های ناگهانی به راهكار هایی برای استحصال آب باران دست یافتند.بندسار نمونه ای ازتلاش آنان در همین راستا می باشد که در استان خراسان بسیار مرسوم است . در این مقاله سعی بر آن است که نتایج بهره وری از رواناب ها و سیلاب های منطقه ای به منظور کشت دیم و زراعت سیلابی که الگوی مناسبی برای مبارزه با کم آبی درمناطق خشک و نیمه خشک ایران می باشد ارائه نمود. جلگه ماژان در 60 کیلومتری جنوب غربی استان واقع شده است این بخش از جمعیتی بالغ بر 11 هزار نفر برخوردار است.این دهستان دارای آب و هوای گرم و خشک بوده و میزان بارندگی ناچیز و تناسبی با نیاز کشاورزان ندارد و اگر چنانچه بارندگی هم باشد نامناسب با فصل آبیاری می باشد. . در خصوص بررسی های میدانی بایستی اذعان نمود که بخش وسیعی از جلگه ماژان تحت پوشش کشت سیلابی بند ساری است آبگیری بند سارها در اسفتدماه آغاز شده و معمولا"دو تا سه بار آبگیری صورت می گیرد و از نیمه اردیبهشت تا نیمه خرداد زمان آماده سازی زمین و کاشت می باشد میزان تولید محصول در سال های نسبتا خوب همچون سال آبی 98-97 در حد حداقل 3/5 تن محصول جالیز و 1 تن علوفه در هكتار می باشد. در منطقه مورد مطالعه حد اقل در سال تا 800 میلیارد تومان درآمد از بند سارها امكان پذیر می باشد. این شیوه بهره وری در سال های کم آب هم با توجه به شرایط هیدرولوژیكی مناطق خشک قابل استحصال است و بنابراین یک درآمد نسبتا ثابت و واقعی در منطقه می باشد که در این راستا حمایت کارگزاران بخش کشاورزی را می طلبد. تامین رطوبت به همراه اصلاح فیزیكی و شیمیایی خاک از طریق نگاهداشت آب، بهینه سازی بافت و افزایش موادآلی و کاهش فاکتورهای شوری از جمله محوری ترین کارایی و قابلیت بندسارها در نواحی خشک است که امكان ایجاد واحدهای کوچک کشاورزی در عرصه های کم بارور محیطی را فراهم می آورد.

کلیدواژه ها:

بندسار ، زراعت سیلابی ، رواناب ، موادآلی ، اصلاح فیزیکی و شیمیایی خاک ، مناطق خشک