وهاب امیری - Assistant professor of Geology , Yazd University

در این مطالعه، با استفاده از آنالیز کیفی 346 نمونه آب تهیه شده از 10 دهنه چشمه به ارزیابی هیدروژئوشیمیایی آب زیرزمینی مبادرت شده است.بر اساس دیاگرام‌های گیبس و ون ویردام،برهمکنش با سازندهای سنگی و رسوبی،فرآیند غالب کنترل کننده ترکیب شیمیایی آب است.بر اساس دیاگرام چادا و خروجی برنامه AquaChem، مقدار عناصر قلیایی خاکی (کلسیم و منیزیم) بیشتر از قلیایی (سدیم و پتاسیم) و آنیون‌ اسیدهای ضعیف (کربنات و بیکربنات) بیشتر از آنیون‌ اسیدهای قوی (کلراید و سولفات) است. بنابراین، دو تیپ هیدروشیمیایی غالب در نمونه‌های آبی شامل Ca-Mg-HCO3 و Mg-Ca-HCO3 است.در این منطقه، انحلال پیشرفته کربنات و تا حدودی هالیت موجب افزایش غلظت کلسیم،بیکربنات و کلرور شده است.تمامی نمونه‌های آبی دارای HCO3+SO4 کمتر از 5 میلی‌اکی‌والان بر لیتر هستند و این نشان می‌دهد که انحلال کلسیت و دولومیت فرآیند اصلی تأثیرگذار بر شیمی آب است.تبادل یونی بین آب زیرزمینی و مواد ریزدانه آبخوان بطور گسترده صورت می‌گیرد. بر اساس اندیس‌های کلروآلکالن 1 و 2، نزدیک به 49/5 درصد نمونه‌ها تبادل یونی معکوس را نشان می‌دهند.محاسبه اندیس اشباع نشان می‌دهد که تمامی نمونه‌های آبی نسبت به انیدریت،آراگونیت،کلسیت،دولومیت،ژیپس و CO2 در حالت تحت اشباع قرار دارند.علاوه بر این،اندیس اشباع نمونه‌های آبی نسبت به کلسیت و آراگونیت بزرگ‌تر از انیدریت،دولومیت و ژیپس می‌باشد. بررسی مولفه‌های اصلی تأثیرگذار بر تغییر شیمی آب نشان می‌دهد که در حدود 82 درصد تغییرات شیمی آب توسط 4 عامل اصلی کنترل می‌شود که عامل 1 شامل Ca و HCO3، عامل 2 شامل Na و Cl، عامل 3 شامل Mg و SO4 و عامل 4 شامل pH می‌باشد.

Hydrogeochemistry, Ion Exchange, Saturation Index, Cluster Analysis, Factor Analysis, هیدروژئوشیمی, تبادل یونی, اندیس اشباع, آنالیز خوشه‌ای, تحلیل عاملی