ساره پورجهان - دانشجوی دکتری مدیریت گردشگری- دانشگاه علامه طباطبایی
حمید ضرغام بروجنی - عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی
وهب مختاران - دانشجوی دکتری کارآفرینی- دانشگاه آزاد اسلامی قزوین

یکی از مسائلی که گردشگری را همواره مورد انتقاد قرار داده، عدم توانایی کنترل میزان تقاضا در مقصدها است که با عنوان «فصلی بودن» در ادبیات گردشگری مطرح می شود. فصلی بودن سبب می شود که مقصدها همواره با محدودیت عرضه و یا به عبارت بهتر ظرفیت بهرهبرداری محدود در یک دوره معین زمانی مواجه باشند. این امر مدیریت مقصدها را با چالش های فراوانی موجه میسازد؛لازم است تا با بهره گیری از راهبردهای مناسب بازاریابی نسبت به متوازن سازی عرضه و تقاضا در مقصدهای گردشگری در طول سال اقدام مقتضی به عمل آید. مقاله پیش رو ابتدا به بررسی مبانی و چارچوب نظری فصلی بودن گردشگری پرداخته و تلاش دارد با استفاده از ادبیات موجود، مولفه های تاًثیرگذار آمیخته بازاریابی ترفیع و ترویج مقصد در تعدیل فصلی بودن را تعیین نماید. بر ایناساس با بهره گیری از منابع خارجی و داخلی، 40 مولفه در قالب چهار ابزار ترفیع و ترویج شامل تبلیغات، پیشبرد فروش، روابط عمومی و فروش شخصی، شناسایی و با بهره گیری از ابزار پرسشنامه در دو جامعه آماری خبرگان گردشگری و کارشناسان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان و پنج استان همجوار صحت آنها را مورد آزمون قرار گرفت. داده ها با نرم افزار SPSS با آزمون های آماری مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که در میان این مولفه ها، پخش آگهی در شبکه های استانی، ملی و فضای مجازی و پس از آن مشارکت در نمایشگاه های بازرگانی جهت اطلاع رسانی به گردشگران در فصل های غیر اوج گردشگری به عنوان توانمندترین عوامل در متوازن سازی تقاضا در اولویت قرار دارند. بر پایه آزمونها، در بررسی وضعیت مقصدهمدان، عملکرد ضعیف پیاده سازی تمامی مولفه ها به جز مولفه ایجاد مراکز اطلاعات گردشگری، به وضوح قابل مشاهده است.

گردشگری، مقصد گردشگری، فصلی بودن، ترفیع و ترویج